یکی از نیازهای اساسی کودکان نیاز به بازی است. برای رفع این نیازعلاوه بر طراحی بازی های متنوع و متناسب با فرهنگهای مختلف در طول تاریخ، اسباب‌بازی‌های متنوعی نیز برای سرگرمی و تاثیر بر رشد روحی و روانی و جسمی کودک طراحی و تولید شده است. با همه این اوصاف و در میان تمام این بازی ها و اسباب‌بازی‌ها، عروسک بازی نقش متفاوتی در زندگی و رشد کودکان ما برجای می گذارد. اگر والدین از تاثیرهای شگرف و بسزایی که عروسک بازی در رشد فکری، روحی و عاطفی کودکان دارد با خبر بودند، توجه بیشتری به انتخاب و تامین این اسباب بازی خارق العاده می کردند. بازی‌های عروسکی، آنچنان در ذهن و وجود کودک واقعی و اثر گذارند که بسیاری از نیازهای اساسی روحی کودکان را تامین و نقش بسیاری در تکامل شخصیت او برجای می گذارند.
کودکان سرشار از انرژی هستند و نیاز دارند که این انرژی ها را تخلیه کنند. عروسک بازی به شیوه درست و مناسب، باعث تخلیه انرژی‌های کودک می‌شود و نه تنها به او آرامش می‌دهد بلکه بصورتی کاملا آموزنده باعث شکل گیری و پویایی رفتارش نیز می‌شود. اضافه بر این مانع بی‌قراری و بهانه‌گیری و احساس تنهایی کودک می‌شود.
آنچه که در فرآیند رشد کودک اهمیت دارد کسب مهارتهای ضروری جسمی، اجتماعی، روانی و فکری است. سرگرمی های مختلف را براساس میزان تاثیری که در هریک از این جنبه های مهارتی دارند، می توان ارزیابی نمود. با این نگاه عروسک بازی و در ادامه آن خاله بازی با دوستان، از جمله بی نظیرترین سرگرمی ها برای رشد و توسعه ابعاد مختلف شناختی و مهارتی در کودک به شمار می آیند.
عروسک بازی خودآموز مهارتهای شناختی و حرکتی
عروسک‌های کودک، به بچه‌ها فرصت‌های فراوانی برای توسعه مهارتهای شناختی، حرکت‌های خوب و مهارتهای خودآگاهی می‌دهند. کودکان اغلب می‌توانند این مهارت‌ها را بر روی افراد (یا چیزی) دیگری انجام دهند تا بتوانند آنها را بر روی خودشان اعمال کنند بنابراین به این دلیل است که پسران اغلب بعضی از مهارتهای خوب و قدرت خود را پس از دختران توسعه می‌دهند، مهم است که آنها در معرض فرصت‌های بیشتری برای تمرین قرار بگیرند. مثلا:
- نمایش با استفاده از یک عروسک: در حدود دو تا سه سالگی، بچه ها به طور معمول شروع به کار می‌کنند، به طوری که اگر عروسکی را ببینید می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. آنها ممکن است چندین کار را با عروسک انجام دهند مانند: تغذیه عروسک، حمام کردن عروسک و سپس قرار دادن عروسک در رختخواب. این نوع بازی‌ها نشان دهنده بخش مهمی از رشد شناختی آنهاست.
- درآوردن لباس ها: بچه‌ها قبل از انجام این کار برای خودشان، از آن استفاده می‌کنند مواردی نظیر کلاه، جوراب (کشیدن از بالا به جای کشیدن انگشتان پا)، کفش، پیراهن، کشیدن شلوار و باز کردن دکمه‌های بزرگ.
- پوشاندن لباس‌ها: پوشیدن لباس بر تن کودک می‌تواند سخت باشد و معمولا هنگامی که اولین بار در یک عروسک تمرین می‌شود خیلی ساده‌تر می‌شود. برخی از لباس‌های رایج را بچه‌ها خودشان می‌توانند با عروسک‌ها تمرین کنند مانند قرار دادن کلاه روی سرشان ، پوشاندن کفش، کشیدن شلوار، پیراهن و بستن دکمه‌های بزرگ.
- استفاده از هر دو دست: انتظار می‌رود که این مهارت در حدود یک سال و نیم اتفاق بیفتد و تمایل به هماهنگی با توسعه مهارت هایی مانند فشردن / بریدن یا نگه داشتن عروسک در حالی که تظاهر به تغذیه آن است.
- تغذیه: مهارتهای بازی همانگونه که باعث پیشرفت کودکان می‌شود، مهارتهای خودکفایی را نیز افزایش می‌دهد! بازی کردن با یک عروسک کوچولو به آنها امکان می‌دهد که به طور مناسب نگهداری و استفاده از وسایل تغذیه‌ای مانند قاشق، بطری، فنجان، چنگال، کاسه و غیره را انجام دهند.
- مراقبت از بدن و بهداشت: عروسک‌ها فرصتی عالی برای تمرین مراقبت از بدن و مهارتهای بهداشتی از قبیل شانه زدن مو، مسواک زدن دندان‌ها و شستن دست ها را فراهم می‌کنند.
- حمام کردن: بچه‌ها می‌توانند عروسک خود را حمام دهند این برای تمرین مهارت‌ها بسیار عالی است. همچنین می‌توان از عروسک‌ها در درمان ترس از حمام نیز استفاده کرد تا به بچه‌ها کمک کنیم تا آنها ترس از حمام را کنار گذارند (به طوری که آنها از تجربیات حسی از آب، شامپو و غیره استفاده می‌کنند می تواند کنترل بیشتری بر تجربه داشته باشد.) با کودک در مورد لوازم مورد نیاز و اقداماتی که در طول زمان حمام انجام می‌شود صحبت کنید و سپس مراحل را رعایت کنید و عروسک را در “زمان حمام” راحت نگه دارید در حالی که یک داستان روایت ساده و یا دقیق را به نمایش می‌گذارید بعد از این عمل خواهید دید که فرزندتان در نهایت موافقت خود را در حمام پس از تمرین با عروسک بعد از هفته‌ها نشان می‌دهد!
عروسک بازی و مهارتهای کلامی
عروسک یک اسباب بازی است که واقعا می‌تواند به باز کردن و گسترش بازی کودک کمک کند. کودکان از طریق بازی خود، زبان فراوانی را فرا می‌گیرند و بازی به آنها فرصت می‌دهد تا مهارتهای گفتاری و زبان خود را به کار گیرند. بیایید به برخی مفاهیم زبان نگاه کنیم که یک عروسک بچه، می‌تواند به آموزش و پشتیبانی کمک کند:
- اعضای بدن: عروسک‌ها برای آموزش اعضای مختلف بدن مانند چشم‌ها، بینی، دهان، گوش‌ها، دست‌ها، انگشتان، شکم، پا، انگشتان پا، زانوها، آرنج‌ها، و غیره عالی هستند. تمرین برچسب زدن این واژگان به تعریف واژگان کمک می‌کند. کمک می‌کند تا به کودکان آموزش دهید که “بینی” نه تنها به چیزی که در چهره خود اوست است، بلکه به همه چهره‌ها اشاره دارد.
- برچسب‌های لباس: با استفاده از عروسک و لباس‌های آن، می‌توانند نام اقلام لباس مانند پیراهن، شلوار، کفش، جوراب، مرموز و غیره را یاد بگیرند.
- مفاهیم اساسی: با استفاده از اسباب‌بازی‌های عروسک کودک (تخت، پتو) برای تدریس مفاهیم اساسی مانند: پیشنهادها (کودک در رختخواب، کودک زیر پتو)، رنگ ها و مفاهیم اندازه (با استفاده از عروسک‌های مختلف) استفاده کرد.
- افعال / احساسات: با برخی از اسباب‌بازی‌های کودک (تخت، بطری، لباس) برای تدریس افعال / احساسات / و غیره به کودک استفاده کنید مانند: خوردن، نوشیدن، خوابیدن، نشستن، ایستادن، گرسنگی، خواب آلود، تشنه و … به عنوان مثال: “آیا کودک گرسنه است؟ ما باید به او چیزی بدهیم تا بخورد!”
- پاسخ دادن به سوالات: شما می‌توانید فرزند خود را به مجموعه‌ای از سوالات برای کار بر روی درک او از این کلمات(“کودک کجاست؟” کانال کودک است؟” “کودک چه می‌خواهد بخورد؟” “چرا کودک گریه می‌کند؟”) در حالی که او بازی می کند استفاده کنید.
- مهارتهای اجتماعی / عملگرا: عروسک‌های کودک می‌توانند یک ابزار عالی برای استفاده به کمک برای آموزش مهارتهای مناسب اجتماعی / عملگرا باشند. کودکان می‌توانند به نوبت با عروسک‌های مختلف بازی کنند و آنها می‌توانند با استفاده از زبان تمرین کنند تا سوالاتی در مورد عروسک‌ها و آنچه انجام می دهند، بپرسند.
عروسک بازی و مهارتهای اجتماعی-احساسی
کودکان برای شناختن جهانشان از بازی استفاده می‌کنند. عروسک بازی به کودکان کمک می‌کند تا:
- تمرین پرورش و مراقبت (اجتماعی و عاطفی):صرف‌نظر از جنس فرزند، این مهارت‌ها تمام درس‌های زندگی ارزشمندی هستند. بچه ها در حمل، نگهداری، تغذیه و تکان دادن یک عروسک بچه، اقدام به دوست داشتن دیگران می کنند. آنها ممکن است مدل سازی کنند و مراقبت از نوزاد را یاد می‌گیرند یا اینکه چگونگی مراقبت بزرگسالان از کودکان را می‌بینند. همانطور که والدین با تلفن صحبت می‌کنند، کار در آشپزخانه، جارو برقی و غیره، با بازی عروسکی متفاوت نیست. راه‌های کودکان برای درک و شروع به ایجاد ارتباط با جهان خود، با تمرین این حوادث روزمره است.
- تعاملات دوباره خود با مراقبین خود، خانواده و دوستان (اصلاح شناختی): بازی عروسک همچنین راهی برای کودکان است که چیزهایی را که در زندگیشان رخ داده است، دوباره به اجرا درآورند. انجام این کار به آنها اجازه می‌دهد درک خود را از وقایع افزایش دهند. آنها همچنین می‌توانند نقش متضاد را بر عهده بگیرند، که به آنها امکان می‌دهد همه چیز را از دیدگاه دیگر ببینند (به همین جهت یک مهارت مهم برای به دست آوردن است!). بسیاری از کودکان از نقش بزرگسالان لذت می‌برند تا احساسات کنترل و قدرت را احساس کنند زیرا اطفال کنترل بسیار کمتری نسبت به دنیای خود دارند (بعضی از دلایل ضروری و قابل توجه). دادن یک عروسک به فرصتی برای داشتن قدرت و کنترل در بازی، به آنها اجازه می دهد تا آنها به طور ایمن تلاش کنند.
- آماده شدن برای یک خواهر و برادر (تمرین): بازی کردن با عروسک های کودک نیز یک راه فوق العاده برای بچه‌های کوچک برای آماده شدن برای تولد یک خواهر و برادر است. والدین می‌توانند راه‌های مناسب برای لمس کردن و مراقبت از یک نوزاد را امتحان کنند که می تواند طعم و مزه آنچه را که انتظار می رود بدهد.
بعضی از کودکان ترجیح می دهند که این سناریوها را با سایر اسباب‌بازی‌ها یا مینیاتورها بازی کنند، زیرا احساس می‌کنند با آنها ارتباط برقرار می‌کنند یا آنها نیاز به بازی بیشتر دارند.
نکته: آنچه گفته شد دلیل نمی‌شود که پدر و مادر / مراقبان به این فکر کنند که فقط به این دلیل که کودکانی که با عروسک‌های کودک بازی نمی‌کند، نمی‌توانند این مهارت ها را یاد بگیرند و تمرین کنند. اما ما معتقدیم که عروسک‌های کودک به کودکان چیزی منحصر به فرد می‌دهند که اسباب‌بازی های دیگر نمی‌توانند بدهند.
سایر آثار و نتایج عروسک یازی
مزایای زیادی برای بازی کردن با عروسک‌ها وجود دارد. با رشد فرزند شما، این مزایا نیز تغییر می‌کند، اما یک چیز باقی می‌ماند؛ کودک شما از بازی کردن با عروسک‌ها سود می‌برد. منظور از کودکان فقط دختران نیستند بلکه منظور همه بچه‌ها هستند پسران نیز بله. علاوه بر اینکه با عروسک‌بازی می‌کنند برای آنها این بازی‌ها مزایای زیادی دارد از جمله:
- عروسک ها مهارتهای حرکتی و مهارتهای اجتماعی کودکان را بهبود می‌بخشد.
- کمک به فرزندتان برای یادگیری نحوه استفاده از دست خود.
- چگونگی “مراقبت” از عروسک به آنها آموزش محبت و خودخواهی می‌دهد.
- عروسک بازی باعث می‌شود مهارت های کودک به طور چشمگیری پیشرفت و بهبود یابد.
منابع
http://mamaot.com/why-kids-should-play-with-baby-dolls-yes-even-boys
https://busycreatingmemories.com