بازی بهترین شکل فعالیت طبیعی هر کودک محسوب می‌شود و بازی های مناسب برای سن کودک، بهترین راه برای تقویت هوش و رشد استعدادهای او به شمار می‌رود. سن 5 تا 7 سالگی مقطعی بسیار مهم در رشد کودکان است.
پژوهش‌های روانشناسی و تربیتی نشان می‌دهد که این مقطع آغاز رشد خلاقیت و آفرینندگی در کودکان و فرصتی طلایی برای تقویت انواع هوش و بهبود مهارتهای پایه در آنان است. گاهی اوقات والدین به شدت نیازمند آشنایی با بازی هایی هستند که بتوانند با کودک خود به بازی بپردازند و در عین حال به رشد مهارتهای فرزندشان کمک نمایند. در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به بررسی و معرفی بازی های مناسب برای کودکان 5 تا 7 سال می‌پردازیم.
اهمیت بازی های مناسب برای مقطع سنی کودکان
بازی یکی از اعمال روزمره کودک است و کوششی است که به تمام وجود او بستگی دارد. در جریان بازیهای مناسب برای مقطع سنی کودک، انواع هوش و مهارت هایی مثل توجه و تمرکز، مهارت تفکر خلاق، تخیل، نظم و ترتیب، چالاکی و غیره رشد می‌یابند و علاوه بر این، بازی راه کسب تجارب اجتماعی و تقویت هوش هیجانی و هوش بین فردی در کودکان است.
کودک از راه بازی های مناسب می‌تواند به استعدادها، توانایی‌ها، خواسته‌ها، ضعف‌ها و نکات مثبت و منفی خود پی ببرد و لذا با شناخت ویژگی‌های خود ساخت شخصیتش را تحکیم بخشد.
انواع بازیهای مناسب کودکان
بازی های مناسب مختلفی وجود دارد که کودک با درگیر شدن در آنها فرصت یادگیری در زندگی روزمره را می‌یابد.
محققان حداقل شش نوع مختلف از بازی را شناسایی کرده‌اند.
۱- بازی های انفرادی یا مستقل
بازی انفرادی یا بازی مستقل هنگامی است که کودک به تنهایی بازی می‌کند، او در بازیهای انفرادی توجه و تمرکز را تمرین می‌کند. او با خودش فکر می‌کند و با ایده‌های خلاقانه آشنا شده و به تنظیم احساسات خود می‌پردازد.
همه این موارد، اهمیت زیادی برای یادگیری کودک دارد. بازی مستقل و انفرادی برای کودک امری مهم و طبیعی است. بازیهای مناسب انفرادی باعث تقویت هوش درون فردی در کودکان می‌شود.
۲- موازی بازی یا بازی موازی
بازی موازی شامل بازی در کنار یک کودک دیگر است اما نه واقعا با بچه های دیگر. در این نوع بازی وقتی شما خوب نگاه کنید، متوجه می‌شوید با آنکه کودکان در حال بازی با اسباب بازی های خود هستند، هیچ‌گونه تعامل واقعی بین آنها وجود ندارد.
این نوع بازی اغلب در کودکان ۳-۱ سال رایج است. بازیهای مناسب موازی به کودکان مقررات بازی با همسالان، مشاهده و مهارت اندوزی را می‌آموزد و راهی برای استقلال کودکان نیز هست.
۳- بازی گروهی یا مشارکتی
بازی گروهی یک نوع سازمان‌یافته‌تر از بازی است. در این بازی کودک به عنوان بخشی از یک گروه بزرگ‌تر است و در یک بازی جمعی ایفای نقش می‌کند.
هدف از این نوع بازی انجام یک کار خاص یا پروژه در طول یک بازی است. در این نوع بازی، معمولا برخی از کودکان در نقش رهبر و برخی در نقش پیرو هستند.
بازی های مناسب گروهی به تقویت هوش هیجانی و عاطفی، هوش بین فردی و توسعه مهارت های زندگی مثل مهارت تصمیم گیری، مهارت مدیریت تعارض، مهارت خودآگاهی و مهارت تفکر خلاق کمک می‌کند.
۴- بازی های مهارتی یا تسلطی
این بازی زمانی است که کودک شروع به یادگیری یک چیز جدید می‌کند. در این نوع بازی، کودک با استفاده از آزمون و خطا بارها و بارها به تکرار مهارت های مشابه اقدام می‌کند تا به تسلط در آن مهارت دست یابد. مانند پرتاب یک توپ، دوچرخه سواری، شنا یا اسکوتر سواری.
۵- بازی های مناسب حسی ـ حرکتی
بازی های حسی – حرکتی بازیهایی هستند که در آنها کودکان از پنج حواس خود و مهارت های حرکتی استفاده می‌کنند.
این بازی ها مستلزم به‌کارگیری عضلات و هماهنگی حواس و عضلات است. مانند بازی با انواع اساب بازی ورزشی مثل توپ بازی، بازی با شن و ماسه، تاب و سرسره، گل بازی، خمیر بازی، بازی در آب و حمام یا بازی با خاک رس.
۶- بازی های پرانرژی و پر جست و خیز
این نوع بازیها معمولا همراه با فعالیت‌های شدید و پرانرژی است. این نوع بازی معمولا قوانین خاصی ندارد و همراه با فعالیت جسمانی زیاد و سرعت بالا است. مانند کشتی گرفتن و دویدن.
این بازیها اغلب با حضور یک هم بازی انجام می‌شود، مانند کشتی با پدر. این نوع بازی ها به تقویت هوش بدنی جنبشی کودکان نیز کمک زیادی می‌کند.
بازی های آموزشی مناسب برای کودکان
از میان انواع بازی های موجود، بازی های آموزشی، نوعی از بازی است که برای تقویت انوع هوش و رشد قوای فکری و ذهنی کودکان استفاده می‌شود. آنچه در بازیهای آموزشی مهم است، رشد قوای حسی حرکتی و به فعالیت واداشتن کودک در زمینه های جسمی و فکری است.
از جمله بازی های آموزشی می‌توان به بازی با انواع اسباب بازی پازل و لگو اشاره کرد. نظارت مربیان و والدین در بازیهای آموزشی بسیار بااهمیت و حساس است اما میزان این نظارت باید متعادل و محدود باشد.
با اینکه هدف از انجام بازی های آموزشی، بیشتر آموزش است تا بازی، اما جنبه بازی بودن آن باید حفظ و سعی شود کنترل اصلی در اختیار کودک باشد و جهت و مسیر آن را خود کودک تعیین کند. تنها هنر مربی یا والدین، هدایت جهت و مسیر بازی به صورت غیرمستقیم به سوی آموزش است.
نکاتی درباره خرید اسباب بازی های مناسب برای کودکان
در مورد خرید اسباب بازی برای کودکان، متخصصان علوم رفتاری معتقدند اسباببازی باید باعث تفکر و رشد تخیل کودک شود یا او را با مفاهیم مختلف (رنگ‌ها، شکل‌ها و…) آشنا سازد.
از طرف دیگر اسباببازی باید متناسب با سن کودکان باشد. اگر اسباب بازی برای کودک ناشناخته و سخت باشد، او را خسته و اعتماد به نفس او را کم می‌کند. از سوی دیگر اگر خیلی هم ساده باشد، کودک را به تفکر وادار نمی‌کند.
اسباب بازی های مناسب، آنهایی هستند که کودک خود با آن بازی کند، نه اینکه اسباب بازی، بازی کند و کودک تماشاگر باشد.
انواع اسباب بازی مناسب برای کودکان
اسباب بازی های مناسب که به تقویت عضلات و رشد هوش بدنی جنبشی کودک کمک می‌کند:
- ماشین شارژی
- موتور شارژی
- دوچرخه
- سه چرخه
- اسکوتر
- عروسک های بزرگ
اسباب بازی های مناسب تقویت انواع هوش و مهارتهای ذهنی در کودکان شامل:
- پازل ها
- جورچین ها
- لگوها
- رباتیک
- دومینو
- کیت آموزشی
- فلش کارت
- شن بازی، گل بازی و خمیر بازی
- اسباب بازی های ساختنی
- توپ در اندازه‌های مختلف
اسباب بازی های مناسب که قدرت تصور و تخیل و خلاقیت کودک را رشد می‌دهد:
- کتاب‌های عکس‌دار
- مدل‌های نقاشی
- لوازم خانه
- قطعات مقوا
- شن و ماسه
- بازی های نیمه‌تمام و تکمیل آنها
- چوب، کاغذ و قیچی برای کاردستی
نکاتی برای والدین در مورد بازی های کودکان
والدین باید در نظر داشته باشند که:
- کودک به چه بازیهایی علاقمند است و چه بازیهایی به او نشاط می‌بخشد.
- محیط بازی به گونه‌ای انتخاب شود که بتوانند دورادور مراقب کودکان باشند و همچنین محیط بازی کودک نیز باید امن و به دور از هر گونه خطر باشد.
- در روز ساعتی را به بازی و تعامل با کودک خود اختصاص دهید.
- لازم است کودکان پیش دبستانی در هنگام بازی، مقررات مختلف و مهارت های زندگی، نظم، احترام به قانون، همدلی را بیاموزند.
- از انجام بازی های خشن و بازیهایی که به کودک خشونت را می‌آموزد، پرهیز کنید.
- سنین پیش دبستانی زمان مناسبی برای بازی های قانونمند است، مانند مار و پله و بازی های فکری و ذهنی. همچنین ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک نیز برای کودکان مناسب است چراکه به رشد و انعطاف عضلات کودک کمک می‌کند.
بازی های مناسب برای کودکان 5 ساله
یک کودک 5 ساله به تعادل بین ورزش سازمان یافته، فعالیت های هنری و بازی آزاد نیاز دارد. در ادامه برخی بازی های مناسب کودکان 5 ساله را معرفی می‌کنیم.
بازی حافظه
این بازی با وسایل معمولی یا فلش کارت به بچه ها کمک می کند تا مهارت های مهم حافظه را توسعه دهند.
بازی های تقویت حافظه به شکل های مختلفی قابل انجام است. روال کلی این است که کودک بتواند تغییرات یا جابجایی انجام شده در فلش کارت ها یا اشیاء را با استفاده از حافظه خود، تشخیص دهد.
پانتومیم
پانتومیم نیز از بازی های مناسب برای کودکان 5 ساله است. این بازی نمایشی بسیار باعث خنده و سرگرمی بچه ها می‌شود.
به‌عنوان تسهیل‌کننده، از بچه‌ها بخواهید کارهایی مثل موارد زیر را به صورت پانتومیم اجرا کنند تا بقیه بتوانند آن کار را حدس بزنند:
خوردن یک بستنی، بولینگ، تعویض لاستیک، تعویض لامپ، گوش دادن به موسیقی، تماشای فیلم، نوازندگی یک آلت موسیقی. فوت کردن شمع روی کیک تولد.
بازی بیگانه فضایی
این بازی حداقل به سه نفر نیاز دارد. تسهیل‌گر به عنوان «مترجم» عمل می‌کند در حالی که کودکی در کنار او می‌نشیند و به عنوان «بیگانه» نقش بازی می‌کند، یک موجود فرازمینی که از سیاره‌ای دیگر برای بازدید آمده است.
نفر سوم که «مخاطب» است از مترجم سؤالات مختلفی درباره «بیگانه» می‌پرسد و مترجم نیز به نوبه خود سؤالات را به زبان بداهه ترجمه می‌کند و «بیگانه» به همان زبان پاسخ می‌دهد. این یک بازی عالی برای توسعه مهارت های صحبت در جمع و تقویت هوش کلامی زبانی است.
نمایش عروسکی
یکی از بازیهای مناسب برای 5 سالگی برگزاری یک تئاتر عروسکی کوچک است. عروسک‌ها را می‌توان از چوب بستنی، کاغذ ساختمانی و مقداری نمد درست کرد. داستانی را از یک کتاب یا افسانه مورد علاقه، مانند طلایی و سه خرس یا کلاه قرمزی انتخاب کنید.
بازی کلاه جادویی
این بازی مستلزم این است که همه در یک دایره بنشینند. یک کلاه (یا هر شیء دیگر را بیرون بیاورید و به گروه اعلام کنید «این یک خوک است» یا نوع دیگری از حیوان یا شیء.
بعد، آن را توصیف کنید. به عنوان مثال، اگر در مورد یک خوک صحبت می‌کردید، می گویید: “او بسیار بدبو و بدبو است!”
سپس کلاه را کنار بگذارید و به همه اعلام کنید که شیء یا حیوان خود را تعریف و توصیف کنند. این یک بازی عالی برای تمرین تخیل است!
بازی های مناسب برای کودکان 6 ساله
کودکان با انجام بازی های مناسب انرژی و هیجانات خود را تخلیه می‌کنند.. بازی ها برای کودکان 6 ساله حیاتی هستند زیرا آنها مهارت های اجتماعی، ریاضی و عاطفی را ایجاد می‌کنند.
کودکان 6 ساله چه در حال انجام یک بازی گروهی باشند و چه یک بازی دو نفره، می‌توانند از درس‌های ساده ای که بازی های مناسب می آموزند، بهره‌مند شوند.
بازی گوی‌های شیشه‌ای
این بازی را می‌توان به شکل دو نفره یا چند نفره انجام داد. هدف از بازی دو نفره جمع‌آوری گوی‌های بیشتری نسبت به بازیکن دیگر است.
تعدادی گوی شیشه‌ای مثلا 20 عدد در وسط قرار داده می‌شود. سپس هر کودک یک تاس می‌اندازد و به تعداد شماره تاس (بچه ها تعداد نقطه‌های روی تاس را می‌شمارند و نیازی به دانستن اعداد نیست) از گوی‌های وسط برمی‌دارد.
بازی ادامه پیدا می‌کند تا گوی‌های وسط تمام شود. هرکس گوی بیشتری جمع کرده باشد، برنده است.
این بازی برای کودکان 6 ساله عالی است زیرا رقابت سبک را تشویق می‌کند. به گفته نویسنده و سخنران، دکتر آیلین کندی مور «کودکان 6 ساله تمایل زیادی به رقابت دارند. آنها تقلب می‌کنند و اگر شکست بخورند بسیار ناراحت می‌شوند و اگر برنده شوند خوشحال می‌شوند.»
بسیاری از بچه ها تا زمانی که به سن 9 سالگی نرسند، نمی‌توانند با مهربانی، برد و باخت را تحمل کنند. اما از حدود 5 سالگی به بعد، با بازی های مناسب می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا مدیریت رقابت را یاد بگیرد.
بازی منجمد شدن
یک بازی عالی برای یک گروه شش نفره یا بیشتر. به بازیکنان بگویید دو خط، روبه روی یکدیگر، هر کدام با تعداد شرکت کننده یکسانی تشکیل دهند. تسهیل‌کننده یک حیوان، حرفه یا ورزش (به عنوان مثال، اختاپوس، سرآشپز، فوتبال) را نام می‌برد.
بچه‌ها باید آن کلمه خاص را اجرا کنند در حالی که تسهیل‌کننده از 10 شمارش معکوس می‌کند. وقتی که به صفر می‌رسد بچه‌ها باید در هر موقعیتی که بودند منجمد شوند. خطی که طولانی‌ترین مدت ثابت بماند برنده است.
بازی آینه
این یک بازی جالب برای توسعه مهارت های حرکتی است. به کودکان بگویید دوتایی شوند. یکی از اعضای جفت حرکات بی‌معنی (در عین حال مناسب) را انجام می‌دهد در حالی که دیگری به طور همزمان آنها را کپی می‌کند، مانند یک آینه!
بازی پیک نیک
بازی پیک نیک یکی از بازی های مناسب برای یک گروه هشت نفره یا بیشتر است. همه یک دایره تشکیل می‌دهند و مجری اعلام می‌کند: “من به پیک نیک می روم و (نام غذا) را می آورم.”
کودک دست راست او باید آنچه را که نفر قبلی گفته است تکرار کند اما یک غذا را به آن اضافه کند. برای نفر بعدی بازی به همین ترتیب پیش می رود. چالش این است که هر نفر باید به یاد بیاورد که نفر قبلی چه غذاهایی را نام برده است.
ورزش های تیمی
از جمله بازی های مناسب برای کودکان 6 ساله بازیهای مشارکتی است، زیرا در این بازیها همه بازیکنان با هم می‌برند یا می‌بازند.
ورزش هایی مانند بسکتبال و فوتبال مخصوصا برای کودکان 6 ساله آسان و مناسب است.
بازی مناسب برای کودکان 7 ساله
در سن 7 سالگی، کودکان در نقطه‌ای هستند که مهارتهای حرکتی آنها به اندازه‌ای توسعه یافته است که می‌توانند به بازیهای خودراهبری بپردازند. این یک سن عالی برای تماشای رشد فرزندتان با خلاقیت خودش است.
کودکان 7 ساله تمایل به خیالپردازی آزادانه دارند.
کودکان در این سن بیشتر به کشف نقش‌های بزرگسالان علاقمند می‌شوند و بهتر می‌توانند خودکنترلی را اعمال کنند.
فعالیت‌هایی مانند باغبانی، آشپزی یا کارهای خانه می‌تواند فرصت‌های فراوانی را برای کودکان ۷ ساله برای یادگیری از طریق حل مسئله فراهم کند و به تقویت اعتماد به نفس آنها و همچنین روابط والدین و فرزند کمک کند.
در ادامه به معرفی بازی های مناسب برای 7 سالگی می‌پردازیم.
دوچرخه سواری
یادگیری دوچرخه سواری یک اتفاق مهم در زندگی یک کودک خردسال و یکی از بازی های مناسب برای 7 سالگی است.
دوچرخه سواری نه تنها به کودکان امکان دسترسی به دنیای فراتر از خانه را می‌دهد، بلکه این یک فعالیت عالی برای کمک به کودک 7 ساله شما برای توسعه قدرت و مهارت های تعادلی و یک تمرین عالی برای ریه ها و عضلات پایین تنه است.
نمایش تئاتر
هفت سالگی زمان بسیار خوبی برای بچه ها برای شرکت در فعالیت های تعاملی و تخیلی است. آنها می‌توانند در حین تقویت مهارت های هوش بین فردی مانند گوش دادن، بیان ایده‌های اصلی و به اشتراک‌گذاری، سرگرم شوند.
تئاتر محلی خود را جستجو کنید و ببینید چه برنامه‌ها و فعالیت‌هایی را برای گروه سنی فرزندتان ارائه می‌کنند.
پیاده روی
انجام پیاده روی روشی فوق‌العاده برای کودکان برای کاوش در فضای باز و یادگیری در مورد طبیعت و ورزش است.
پیاده روی علاوه بر تقویت هوش بدنی جنبشی به توسعه هوش طبیعت گرا در کودکان بسیار مفید است.
خیاطی
کودکان در این سن شروع به توسعه مهارت های حرکتی پیشرفته‌تر می‌کنند. برای کمک به رشد مهارت های حرکتی ظریف، کودکان 7 ساله ممکن است از پروژه های هنری مانند خیاطی لذت ببرند.
تخم مرغ روی قاشق
همه بازیکنان در صف قرار می‌گیرند و یک تخم مرغ را با احتیاط روی قاشق‌های خود قرار می دهند. همه باید از خط شروع تا خط پایان بدون انداختن تخم خود راه بروند.
هرکس تخم مرغش را بیندازد بیرون می‌رود.
کلام پایانی بازی های مناسب برای کودکان 5 تا 7 سال
بازی نقش اساسی در کیفیت زندگی و رشد کودکان دارد. با این حال، هر سنی بازی های مناسب خود را طلب می‌کند.
در این مطلب از مجله تخصصی آریاکید به اهمیت بازی، انواع بازی و نکاتی درباره خرید اسباب بازی های مناسب برای کودکان 5 تا 7 سال پرداختیم. استفاده از این بازی ها علاوه بر ایجاد لذت و سرگرمی، باعث تقویت هوش و مهارت های مختلف در کودک شما خواهد شد.
نویسنده: موسی توماج ایری
منابع:
https://www.care.com/c/7-fun-games-and-activities-for-7-year-olds/
https://www.care.com/c/7-fun-games-and-activities-for-5-year-olds/
https://www.care.com/c/7-fun-games-and-activities-for-6-year-olds/