بازی دومینو و تاثیر آن بر ابعاد هوش و استعداد

برای معرفی بازی دومینو باید گفت که دومینو یک سرگرمی و بازی فکری بسیار جذاب است. در این بازی با چیدن مهره‌های مستطیل شکل می‌توان اشکال و تصاویر متنوعی را به وجود آورد.
این بازی اولین بار با ایده ملوانان انگلیسی در سفرهای طولانی دریایی و با هدف سرگرمی و گذران اوقات فراغت ابداع شد. در سال ۱۹۹۸ میلادی، آقای روبین پاول ویجرز (Robin Paul Weijers) معروف به آقای دومینو (Mr. Domino) این بازی را در هلند و سپس در سایر نقاط دنیا منتشر کرد.
هر ساله، در ماه نوامبر، جشنواره‌ای به نام روز دومینو (Domino Day) در سطح بین المللی برگزار می‌شود. طرفداران زیادی ازملیت‌های گوناگون و با گروه‌های سنی مختلف از سراسر دنیا در این جشنواره شرکت می‌کنند.

درکتاب گینس ۲۱ رکورد برای دومینو در زمینه‌های مختلف به ثبت رسیده است. دومینو بعد از ورود به کشور ما  توانسته جایگاه ویژه‌ای در بین گروه‌های مختلف اجتماعی، از جمله دانش‌آموزان، دانشجویان، خانواده‌ها و … به دست آورد. جشنواره‌ها، مسابقات استانی و کشوری که در سال‌های اخیر برگزار شده است، با استقبال مخاطبان مختلفی روبه‌رو شده است. مسابقات دومینو با طراحی مکانیزم های تعیین‌ شده همراه با تکنیک‌های چیدمان مهره های دومینو و تلفیقی از هنر و خلاقیت، برگزار می‌شود.

روش انجام بازی دومینو

بازی دومینو به وسیلهٔ قطعه‌های کوچک مستطیل شکل انجام می‌شود. یک دست دومینو معمولاً از ۲۸ قطعه مستطیل دومینو تشکیل شده است که هرکدام به دو مربع با ابعاد یکسان تقسیم می شوند. روی هر مربع به تعداد یکی از اعداد ۰، ۱، ۲، ۳، ۴، ۵ نقطه درج شده است و جمعا ۶۶ نقطه روی این دومینو ها وجود دارد.

بازی دومینو با ساختن زنجیره‌ای از دومینوها شکل می گیرد. بازی با یک دومینو شروع می‌شود و برای اضافه کردن یک دومینو جدید باید یکی از مربع‌های آن را با مربع موجود در یکی از دو طرف زنجیره موجود تطبیق دهید (یعنی هر دو مربع تعداد یکسانی نقطه داشته باشند). بازیکنان با تعداد مساوی دومینو شروع می‌کنند و برنده کسی است که زودتر از همهٔ دومینوهایش را مصرف کند. اگر دومینوهای اضافه‌ای وجود داشته باشند، در بانک بازی قرار می‌گیرند. در هر نوبت هر بازیکن یک دومینو به زنجیر اضافه می‌کند و اگر نتوانست، نوبت را به حریف واگذار می‌کند و یک دومینو از بانک بر می‌دارد (اگر بانک خالی نباشد).

ریسک بازی

دومینو یک بازی بسیار خوب و غیر قابل پیش بینی می‌باشد چون احتمال می‌رود که یکی از بازیکنان تنها یک دومینو داشته باشد تا بازی را به انتها برساند اما با بسته شدن راه ممکن است تمام بانک را برای پیدا کردن دومینویی که راه او را بسته بردارد و دومینوی مورد نظر را پیدا نکند و دست آخر بازی را واگذار کند. اما این احتمال هم وجود دارد که باشمردن دومینوها که در دست خود و بر روی زمین وجود دارد بتواند بازی راببرد که این کار عملی می‌باشد.

دومینو را می‌توان ۲ و ۴ نفره بازی کرد که در بازی ۴ نفره بانک وجود ندارد و به این گونه است که مهره‌ها را کنار هم چیده البته بصورت بالعکس به طوری که روی سفید آنها دیده شود. برای شروع نفر اول ۲ مهره می‌کشد و نفرات بعدی نیز به ترتیب و از سمت راست ۲ مهره برمی دارند، در دور دوم نیز ۲ مهره و در نهایت ۳ مهره بر میدارند تا در آخر هر نفر ۷ مهره داشته باشد. شروع بازی با کسی ست که جفت شش داشته باشد و نفر بعدی بازهم در سمت راست او است.

پیروز بازی

دو فرد روبروی هم نیز شریک یا یار یکدیگر محسوب می‌شوند. اگر نوبت به هریک از بازیکن‌ها رسید و وی مهره مورد نظر را نداشت نوبت بازی به دیگری می‌رسد. در پایان هرکس زودتر مهره‌های خود را تمام کرد مهره های دو رقیب دیگر که یکی در سمت راست و دیگری در سمت چپ وی است شمرده می‌شوند (منظور تعداد نقطه های روی مهره‌ها) و به نفع تیم برنده ثبت می‌شوند و هر تیم که امتیاز خود را به ۱۰۴ برساند پیروز است.

این بازی پایه و ابتدایی دومینو است و بازی‌های بسیار متنوع و شور انگیزی دیگری می‌توان با دومینو انجام داد که بورکینافاسویی‌ها در آنها مهارت فوق العاده‌ای دارند.

معرفی بازی دومینو تاپلینگ Domino Toppling

بازی دومینو تاپلینگ شامل چیدن زنجیره‌ای از دومینو هاست که با چیدن مستطیل‌های کوچکی که کنار هم قرار می‌گیرد شروع می‌شود و وقتی یکی از آنها بیفتد، به صورت زنجیروار بقیه قطعات هم می‌افتند. همچنین با قطعات دومینو می‌توان اشکال تعادلی بسیاری ساخت.

مهره های دومینو را می توان به حروف الفبا تشبیه کرد و همان طور که ما می توانیم با حروف الفبا بی شمار کلمه بسازیم با مهره های دومینو هم می توان بی شمار طرح پیاده کرد که این خصوصیت باعث رشد خلاقیت افراد و عدم خستگی آنها از این سرگرمی می شود .

اهداف اصلی و نتایج تربیتی و پرورشی بازی دومینو عبارتند از :

– تقویت توالی دیداری
– افزایش توجه و تمرکز
– دقت عمل
– افزایش هماهنگی چشم و دست
– تقویت توان حرکتی ظریف دست و انگشتان
– رشد خلاقیت و تقویت نیروی تخیل
– تقویت هوش فضایی، تجسمی و هندسی و توسعۀ درک تقارن ، تجانس و زاویه ها
– آموزش مکانیسم های انتفال ضربه بین مهره های دومینو از نظر سرعت ، حرکت و قدرت
– تقویت هوش هیجانی، روحیه مشارکت و همکاری در کارهای جمعی

گروه سنی در نظر گرفته شده برای بازی دومینو از پنج سال تا ۹۹ سال می‌باشد که معمولا آموزش حرفه‌ای آن از دوران دبستان آغاز می شود.

روش بازی دومینو تاپلینگ

فاصله ی بین دو مهره باید به اندازه ای باشد که مهره اول هنگام سقوط با مهره ی بعدی برخورد کرده و منجر به سقوط آن شود و این زنجیره تا آخرین قطعه دومینو ادامه یابد.

معمولا فاصله مناسب بین دومهره کوتاهتر از نصف طول یک قطعه یعنی کمتر از ۲٫۵ سانتیمتر است.
نکته : هرچه فاصله ها بازتر گرفته شود زمان اتمام دومینو بیشتر خواهد شد.

طرز صحیح چیدمان الگوهای مدور :

برای چیدن الگوهای مدور مهره ها باید روی خط مدور با زاویه بسیار کمی نسبت به هم گردش داشته باشند. اگر زوایه آنها را نسبت به هم به مقدار زیاد تغییر دهیم احتمال خطا در سقوط مهره ها زیاد می شود ، ضمن آنکه زیبایی منحنی نیز کاهش می یابد .

جهت پرهیز از ریختن تمام مهره هایی که چیده ایم فواصلی را در خطوط مهره های دومینو خالی می گذاریم تا با ریختن یک قسمت ، تمام مهره ها سقوط نکنند .
نکته : به یاد داشته باشید که در پایان کار و قبل از اجرای دومینو حتماً این فواصل را پر کنید.

چگونگی تبدیل صحیح یک مسیر به دو شاخه یا دومسیر به یک شاخه اصلی

تبدیل یک مسیر به دو مسیر در دومینو

سازه های عمودی

الف ) برج دومینو

برج دومینو

ب) دیوار دومینو

دیوار دومینو

روش چیدن مهره ها به شکل مارپیچ :

برای این کار از یک تکه نخ و یک استوانه و یک مداد استفاده کنید. نخ را دور استوانه بپیچید و یک سر آن را به مداد وصل کنید. با چرخش مداد به دور استوانه در جهتی که نخ باز شود یک مارپیچ زیبا رسم می کنید. فاصله خطوط مارپیچ از یکدیگر به قطر استوانه بستگی دارد.

نحوه محاسبه امتیازات در مسابقات بازی دومینو

در مسابقات دومینو از شاخصهای جدول ذیل برای ارزیابی امتیاز بازیکنان استفاده می شود. هر شاخص دارای ضریب وزنی خاص خود است و میانگین وزنی امتیازات نمره نهایی هر بازیکن را نشان می دهد.

معرفی شاخص ها :

حرکت پرتابی :

– حداکثر بودن برد پرتابه(جابجایی افقی)
– حداکثر بودن دقت فرود پرتابه

حرکت سقوط آزاد

– حداکثر بودن ارتفاع سقوط(جابجایی عمودی)
– حداکثر بودن دقت سقوط

حرکت روی شیب

– بیست سانتی متر ارتفاع و زاویه شیب ۱۵ درجه
– دقت سرخوردن مهره روی سطح شیبدار(عرض سطح شیبدار)
– حداکثر بودن زمان حرکت روی سطح شیبدار
– حرکت مهره بدون دخالت هیچ عامل خارجی

افزایش جرم مهره ها

– افزایش جرم با افزایش حجم یا افزایش چگالی
– تهیه مهره های این قسمت با تیم های شرکت کننده
– حداکثر بودن نسبت جرم بزرگترین مهره به فاصله آن تا آخرین مهره معمولی
– حرکت مهره ها بدون دخالت هیچ عامل خارجی
– تمامی مهره ها باید در یک سطح قرار گرفته باشند

عبور حداقل ۲۰ مهره از داخل سیال

– انتخاب سیال و مهره ها اختیاری
– حداکثر بودن زمان عبور از درون سیال
– محاسبه فاصله بهینه مهره ها
– حرکت مهره ها بدون دخالت هیچ عامل خارجی

اهرم نوع سوم

– حداکثر بودن طول اهرم
– حداکثر بودن جرم بار
– دقت و سرعت حرکت اهرم

انتقال ضربه توسط سیال(جک هیدرولیک دوطرفه)

– انتخاب سیال اختیاری(حداکثر بودن گرانروی)
– مشخص بودن گرانروی مطلق(µ ) و چگالی
– سیال با تایید از آزمایشگاه معتبر
– حداقل بودن وزن آخرین مهره قبل از برخورد به جک

نوسانگر

– سه ردیف خروجی با زاویه ۳۰ درجه
– پاندول در رفت اول، ردیف اول و در رفت دوم، ردیف دوم و در رفت سوم، ردیف سوم را حرکت دهد.
– مکانیزم چرخش پاندول(دقت، سادگی، انعطاف پذیری)

طراحی نوشته و آرم : برای در آوردن نوشته و تصویر با مهره های دومینو ابتدا نقشه آن را طراحی نموده و سپس اقدام به چیدن آن نمایید . نقشه های دومینو چیزی شبیه نقشه قالی هستند و می توانید آنها را به کمک نرم افزارها طراحی نمایید.

تعریف مکانیزم :

هر عاملی غیر از وزن مهره های دومینو که فاصله بین دو مهره دومینو را طی کند و باعث انتقال ضربه بین دو مهره دومینو گردد مکانیزم نامیده می شود .

نقشه جامع :

نقشه ای کلی از طرح بازی است که سیر حرکت دومینو و فیلدهایی که دومینو در مسیر از آنها عبور می کند را از نقطه شروع تا پایان مشخص می کند.

تم :

دومینو می تواند سیرخاصی را در کل چیدمان دنبال کند و مطلب خاصی را به بیننده القا نماید. مثلا یک دومینو با تم صلح می تواند شامل نوشته Peace جای پای کبوتر و شاخه زیتون باشد.
یا با تم نوروز شامل سبزه درخت و شکوفه باشد.

افکت :

تلفیق دومینو با جلوه های ویژه صوتی ، تصویری ، نورافشانی و … را افکت می نامند.

هیجان و سرگرمی :

تلفیق دومینو با فعالیتهای مهیج جذابیت این سرگرمی رادر مسابقات بیشتر می کند.

– بمب های چوبی : از جمله سرگرمی های قابل تلفیق با دومینو استفاده از چوب هایی شبیه چوب بستنی و ایجاد سازه های جالب توجهی می باشد که در مسیر حرکت دومینو فعال می شوند و هیجان بیشتری به آن می بخشند . امتیاز این قسمت با توجه به آیتمهایی نظیر خلاقیت ، بزرگی سازه و نوع روش انتقال نیرو بین چوب ها کسب می شود .

– سرعت عمل : در این فعالیت قسمتی از مسیر که از ابتدای اجرا خالی گذاشته شده است ( مثلا یک فاصله ۲ متری ) با ایجاد یک تاخیر زمانی در مسیر حرکت به صورت زنده و در حین اجرای دومینو توسط یک یا دو نفر از اعضای تیم چیده می شود . این تاخیر زمانی حداکثر می تواند ۲ دقیقه باشد و هر چه این فرد بتواند در زمان کوتاهتری مسیر بیشتری را بچیند و دومینو پس از عبور از این مسیر به راه خود ادامه دهد امتیاز بیشتری کسب خواهد کرد.

نکته قابل توجه این است که جایگاه این فعالیت حتما باید قبل ازپایان مسیر دومینو باشد و حداقل یک آیتم عمومی یا تخصصی مندرج در فرم داوری بعد از آن قرار داشته باشد .
برای آشنایی با انواع محصولات موجود در بازار برای بازی دومینو بر روی لینک دومینو کلیک کنید.

منابع :

– ویکی پدیای فارسی
– سایت انجمن دومینوی ایران