هوش منطقی یا ریاضی زودتر و بیش از هر نوع هوش دیگری شناخته شده است. هرچند هوش منطقی یکی از ابعاد نه گانه هوش محسوب می شود ولیکن مستقیما بر بهره وری سایر ابعاد هوش موثر است. این بعد از هوش به توانایی ذهن در تفکر منطقی و حل مسئله بر می گردد. هوش منطقی یا ریاضی قبل از اینکه نیاز به بیان و یا تصویرسازی از مسئله داشته باشیم با یک فرایند ذهنی دقیق و البته سریع، نظم منطقی بین اجزای یک مسئله را کشف و مسئله را با استفاده از اصول پایه منطقی عقل حل می کند.
به عبارت ساده هوش منطقی یا ریاضی یعنی؛ توانایی استفاده از استدلال، منطق و اعداد.
افراد علاقمند به محاسبات ریاضی، کسانیکه خوب استدلال می کنند و استدلال را خوب می فهمند و به عبارتی درک خوبی از دو دو تا چهارتا دارند، از هوش منطقی یا ریاضی بالاتری برخوردارند.
این همان بعد هوش است که در مدارس ما از گذشته اهمیت زیادی داشته است و بسیاری از آزمون های هوش موجود مثل آزمون ریون نیز بیشتر همین بعد را اندازه گیری می کنند.
هوش مصنوعی و رباتها نیز با الگوبرداری از این بعد از هوش انسان توسعه یافته اند.
فیلمهای زیادی که در مورد خطرات رباتها در آینده ساخته می شوند، دنبال بیان این مفهوم هستند که ربات ها نمی توانند از سایر ابعاد هوش انسانی برخوردار شوند و تکیه صرف بر این بعد هوش می تواند آینده بشر را با خطرات جدی مواجه نماید.
افراد دارای هوش منطقی یا ریاضی چه ویژگی هایی دارند؟
– به دنبال نظم و ترتیب در جهان هستند – کل را به اجزای تشکیل دهنده آن تجزیه می کنند -به صورت مفهومی با استفاده از الگوهای ریاضی و منطقی فکر می کنند و از نمادها برای توضیح ایده ها استفاده می کنند. – روابط بین اطلاعات و پدیده های مختلف بصورت انتزاعی و یا تجربی درک و کشف می کنند و به دنبال پیدا کردن علت و معلول هستند – این افراد همواره در مورد دنیای اطرافشان کنجکاوند، سوال های زیادی میپرسند، دوست دارند آزمایش کنند.
-الگوی ذهنی دارند. هرچه که می بینند و می شنوند یا با سایر حواس تجربه می کنند در ذهن آنها، در طبقه مخصوص خود، جای می گیرد و با همین طبقه بندی و الگوی ذهنی پدیده ها را درک و تحلیل می کنند. این الگوها تبدیل به عینکی می شوند برای مشاهده پدیده های جدید. این عینک می تواند نقطه قوت و برخی مواقع نقطه ضعف آنها در مشاهده دقیق پدیده ها شود. – یادگیری و به خاطر سپردن مطالب را نیز با کشف نظم و روابط بین پدیده ها انجام می دهند. بطور طبیعی به خاطر سپردن مطالب بدون برقراری رابطه بین اجزاء آنها برایشان سخت و یا غیر ممکن است. -این افراد بسیار راحت‌تر از دیگران تصمیم‌های منطقی و عملی می‌گیرند.
بچه هایی که در دبستان به درس‌هایی مثل علوم و ریاضی بیشتر علاقه دارند، در هوش منطقی یا ریاضی قوی ترند.
همه مردم از هوش منطقی یا ریاضی برخوردارند ولی هرکدام در نقطه ای از طیف ضعیف تا خیلی قوی و نابغه قرار دارند.
اگر حل مسئله را دوست دارید، اگر با مشکلات و کشمکش‌ها به شیوه‌ای منطقی و معقول روبه‌رو می‌شوید، اگر دوست دارید تجربه کنید، اگر در حساب‌وکتاب و کارهای مربوط به اعداد استعداد دارید، اگر به‌راحتی الگوها را تشخیص می‌دهید و اگر می‌توانید درمورد چیزهای مختلف به شیوه‌ای انتزاعی فکر کنید، همه‌ی اینها به این معناست که هوش منطقی یا ریاضی قوی‌تری دارید.
مهارتهای افراد دارای هوش منطقی یا ریاضی
کسانی که هوش منطقی یا ریاضی بالایی دارند در استدلال، شناسایی الگوها و تحلیل منطقی مسائل قوی هستند. این افراد به تفکر دربارهٔ مفهوم اعداد، روابط والگوها علاقه‌مندند.
• توانایی در تحلیل و حل مسائل • مهارت در دسته بندی و طبقه بندی مفاهیم و اطلاعات و کشف الگوها • استعداد بالا در فهم عملیات ریاضی • توانایی کسب مهارت بیشتر در حل مسئله • استعداد درک رابطه بین مفاهیم انتزاعی • علاقه‌مندی به انجام آزمایش‌های علمی • مهارت در انجام محاسبات پیچیده • مهارت در بکاربردن زنجیره طولانی از استدلال ها برای اثبات یک موضوع • فهم قوانین و روابط بین اشکال هندسی
انتخاب‌های شغلی افراد دارای هوش منطقی یا ریاضی بالاتر
• پژوهشگر و دانشمند • ریاضیدان • تحلیلگر آماری • فیزیکدان • برنامه‌نویس کامپیوتری • مهندس نرم افزار، برق، الکترونیک، تحلیل سیستمها، و … • تجزیه و تحلیل مالی • …
تقویت هوش منطقی در نوزادان
تقویت هوش در دوره نوزادی، بیشتر مبتنی بر تقویت آگاهی و هوشیاری در استفاده از حواس پنجگانه است. ارتقاء هر چه سریعتر توانایی نوزاد در درک، تفکیک و تشخیص : تفاوت رنگها، تفاوت اشکال، پیدا و پنهان تفاوت اندازه تاثیر مستقیم و موثری بر ارتقاء هوش منطقی، فضایی و … دارد.
پس از سه ماهگی :
– رنگ ها و شکل های گوناگون را می شناسد.
– مفهوم پنهان و آشکار را درک می کند.
– دسته ها و گروهها را تشخیص می دهد.
پس از شش ماهگی :
– اجزای چهره را می شناسد.
– مفهوم کم و زیاد را درک می کند.
– اجزای تشکیل دهنده یک طرح کلی را تشخیص می دهد.
پس از نه ماهگی :
– اعضای بدن را می شناسد.
– به مفهوم ثابت بودن شکل و اندازه اشیا پی می برد.
– مفهوم رابطه و فاصله بین اشیا را درک می کند.
تقویت هوش منطقی یا ریاضی در کودکان
تقویت هوش منطقی یا ریاضی ازیکسالگی به بعد امکانپذیراست اما آموزش ریاضیات باید از پیش دبستانی و با آموزش اعداد شروع شود و به مرور به کمک انواع بازی ها لذت حل مسئله های ریاضی به کودک چشانده شود.
برخی راهکارهای تقویت هوش منطقی – ریاضی در خانواده و مدرسه
– انجام بازی های دوستانه و خانوادگی مثل: دومینو، سودوکو و …
– کار با چرتکه
– حل کردن پازلها، بازیهای فکری پیچیده و معماهای ریاضی
– یادگیری و بکارگیری یکی از زبان های برنامه نویسی
– انجام بحث های علمی و ریاضی در خانواده و تحلیل موضوعات مختلف
– اعضای خانواده را به چالش بکشید. سوال کنید، راهکار بدهید و پاسخ ندهید. آنها را با قضایا و مشکلات درگیر کنید. از آنها راه حل بخواهید.
– مسئله طرح کنید وبا همفکری به سمت حل مسئله حرکت کنید.
– تمرین و حل مسائل ریاضی
– تلاش برای حل ذهنی مسائل ساده تر ریاضی
– بازدید از موزه های علمی، آسمان نماها و مرکز علمی
– اصول علمی که منزل یا محله شما را تحت تاثیر قرار می دهد را با کمک اعضای خانواده بررسی کنید.
– مشترک شدن در یک یا چند مجله علمی و پژوهشی مورد علاقه
– با مسائل ریاضی روزمره روبرو شوید : مثل محاسبه سود بانکها، نرخهای تورم، سود و زیان و …
– کار با تلسکوپ و میکروسکوپ برای بررسی پدیده های پیرامونی در محیط خانه و بیرون از خانه.
– آموزش ریاضی به دیگران
– تمرین مفاهیم ریاضی با کودکان با استفاده از اشیاء موجود مثل نخود و لوبیا، بلوک های ساختمان سازی یا لگو و …
– تماشای فیلم ها و کارتونهای علمی و مستند مرتبط با مفاهیم ریاضی یا انتزاعی.
اسباب بازی های مناسب برای تقویت هوش منطقی یا ریاضی در سنین کودکی
• انواع پازل • جورچین • لگو • دومینو • سودوکو • چرتکه • مکعب روبیک • شطرنج • …