راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک

بازی و اسباب بازی یکی از نیازهای مهم و اساسی کودک به شمار می رود. بسیاری از مهارتهای پایه جسمی و حسی و همچنین ابعاد مختلف هوش و توانائیهای ذهنی کودک در فرآیند بازی های مختلف توسعه می یابند. لذا به والدین عزیز توصیه می شود حتما در مورد راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک بیشتر مطالعه نمایند.

اسباب‌بازی علاوه بر برانگیختن شور و شوق و نشاط، موجب پرورش قوای جسمی، ذهنی، روانی، عاطفی و اجتماعی کودک می‌شود. متخصصان علوم رفتاری معتقدند اسباب‌بازی باید باعث رشد تخیل و فکر کودک شود. در واقع بازی با پیچیدگی‌های خود با رفع کنجکاوی‌های کودک و ایمن ساختن روح و روان او، باعث آشنا شدنش با مسئولیت‌های اجتماعی، اقتصادی و مهارت‌های زندگی می‌شود. به همین دلیل اسباب‌بازی باید با ویژگی‌های سنی، رشد جسمی و روانی کودک متناسب باشد تا اثرات مفید و سازنده ای داشته باشد. ما در اینجا با در نظر گرفتن ویژگی‌های جسمی، عاطفی، اجتماعی و فکری کودکان از بدو تولد فهرستی از بازی‌ها و اسباب‌بازی‌های مناسب برای سنین مختلف را پیشنهاد می‌کنیم.

انواع بازی‌ها

بازی ها شامل انواع مختلف (جسمی(Physical)، تقلیدی(Imitative)، ساختنی (Constructive)و خلّاق (Crative) هستند. علاوه بر اینها، بازی‌های آموزشی نقش مهمی ‌در تقویت حواس و قوای ذهنی و فکری کودک خواهند داشت.

اسباب‌بازی‌های مناسب برای کودکان در سنین مختلف

برای درک درست از اسباب بازیهای متناسب با هر رده سنی لازم است ابتدا ویژگی‌ها روحی و جسمی و علایق و بازی‌های مورد نیاز کودکان در ماه‌ها و سال‌های مختلف سنی شان شناسایی شود.

از تولد تا ۶ ماهگی

ماه اول و دوم: نوزاد علاقه به حرکات بدنی، فعالیت های عضلانی، لگدزدن، برگشتن، غلتیدن، تکان دادن دست‌ها و… دارد.

۱ ماهگی: می‌تواند جغجغه را لمس کند.

۲٫۵ ماهگی: می‌تواند جغجغه را تکان دهد.

۳ ماهگی به بعد: می‌کوشد با هر دو دست اسباب‌بازی را به سوی خود کشیده و آنرا لمس نماید. در این سن آویز تخت نوزاد را روی تختخواب بچه آویزان کنید و تصاویر رنگی در اتاقش قرار دهید.

۵ ماهگی: نوزاد با بررسی اسباب‌بازی‌ها با چشم، سرگرم می‌شود. اگر مکعبی در دسترس کودک قرار دهید، با خوشحالی آن را می‌گیرد.

۶ ماهگی: از خندیدن، پرتاب کردن اسباب‌بازی‌ها و لذت بردن از صدای به زمین خوردن آنها و کشیدن اسباب‌بازی‌های آویزان شده به سمت خود، لذت می‌برد. جغجغه با رنگ‌ها و بافت‌های متفاوت و رنگ‌های روشن و شاد، قطعاتی مخصوص گذاشتن در دهان، کتابهای نرم یا پهن و در کل اسباب‌بازی‌های آویزی که تحرک، رسیدن و گرفتن و لگد پرانی را تشویق می‌کند برایش مناسب است.

 ۷ تا ۱۲ ماهگی

۷ ماهگی: اسباب‌بازی‌ها حرکت‌دار و صدادار را دوست دارد.

۸ماهگی: اسباب‌بازی‌های خود را پرتاب می‌کند. این کار برای کودک یک نوع بازی تلقّی می‌شود. نوع دیگر بازی، به هم زدن دو شیء یا دو مکعب یا دو اسباب‌بازی‌ است. به تدریج کنجکاوی او بیشتر شده، اشیا را دورتر پرتاب می‌کند.

۹ ماهگی: تلاش کودک برای بلند شدن و راه رفتن آغاز می شود. پس از راه افتادن، به اشیایی علاقه دارد که بتواند با آنها کاری انجام دهد.

۱۰ ماهگی: مشغول کشف دنیای اطرافش است. دوست دارد اشیا را قطعه قطعه کند و از داخل کردن یک شیء در شیء دیگر لذت می‌برد. اشیا را داخل جعبه می‌گذارد و مجددا بیرون می‌آورد.

۱۱ و ۱۲ ماهگی: به اجسام کوچک علاقه‌مند است. از بازی های مشترک (دالی، مخفی کردن اجسام و دنبال هم کردن) لذت می‌برد.

در کل کودک تا یک سالگی با هر وسیله‌ای که در اختیارش قرار گیرد، بازی می‌کند و آنها از لحاظ زبری، نرمی، طعم، صدا مورد بررسی قرار می‌دهد. در این دوران کودک اشتیاق وافری برای کشف دنیای پیرامون دارد و مهمترین ابزار کودک برای درک اشیاء دهانش است. اگر توجه کنید کودک همه چیز را به سمت دهانش می برد و با مزه کردن آن ها تفاوتشان را درک می کند. به همین دلیل باید اسباب بازیهایی را در اختیار نوزاد و کودک زیر یکسال قراردهید که از نظر بهداشتی و ایمنی قابل اعتماد باشند:

• اجزاء کوچک جداشونده که وارد حلق کودک شود نداشته باشند.
• از مواد بهداشتی و سالم ساخته شده باشند.
• از رنگ های بهداشتی و فاقد مواد مضر در انها استفاده شده باشد.

توجه به این نکته مهم است که کودک هر چه سریعتر تفاوتها را درک کند، توانایی های مغزی و هوشی او سریعتر رشد می کند. لذا از بازیها و اسباب بازیهایی استفاده شود که به درک تفاوت رنگها، شکلهای هندسی، بافت و جنس اشیاء، صداها و آواها و نت های مختلف در کودک کمک نماید. (تحریک حواس بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و البته کمتر چشایی)

راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک زیر ۱ ساله

جغجغه، عروسک پارچه‌ای، حلقه‌های پلاستیکی، مکعب‌های چوبی و قطعات روی هم گذاشتنی و خانه‌سازی و مکعب‌های توخالی که بتوان آنها را در داخل هم جای داد یا بر روی هم چید، توپ، بادکنک، کاسه‌ها و پیمانه‌های پلاستیکی رنگارنگ و انواع لیوان بزرگ و کوچک، اسباب‌بازی‌های متحرک و صدادار (دایره زنگی، طبل و…) و موزیکال و کوکی که راه می‌روند و صدا می‌دهند، اشیای شناور برای آب‌بازی (ماهی، اردک پلاستیکی و…)، ماشین، گاری و حیوان که بتواند آنها را با نخ به دنبال خود بکشد، وسایل معمولی آشپزخانه، کتاب‌های ساده داستان و کتاب‌های پارچه‌ای، عروسک‌‌ها و توپ‌های نرم و سبک و عروسک‌هایی که می‌توان آنها را با پیچاندن به هر شکلی درآورد، وسایل چوبی، ماشین‌هایی که کودک بتواند آن را هل بدهد. حلقه‌های نرمی که تمیز کردن آنها آسان باشد.

سن ۱ الی ۲ سالگی

حواس پنج‌گانه در حال شکل‌گیری است و مهارت‌های حرکتی کودک کامل‌تر می‌شود. بازی‌های نمایشی از این سن آغاز می‌شود. کودک این در سن بسیار فعال است و از بالا رفتن از اشیاء، دویدن و پرتاب کردن اشیا لذت می‌برد. از ۱۲ ماهگی به بعد اشیای را پرت می‌کند این عمل تا ۱۵ ماهگی به اوج خود می‌رسد و در حدود ۱۸ ماهگی تقریبا از بین می‌رود. بنابراین، موقعیت بازی آزادانه با توپ‌های کوچک و نرم را برایش فراهم کنید تا به خود صدمه نزند. در این سن کودک می‌تواند اشیا، حیوانات و انسان را در یک تصویر تشخیص دهد.

۱۲ الی ۱۸ ماهگی: دوست دارد کاسه‌ها و پیاله‌ها را داخل هم بگذارد. از جعبه موزیک و خاک‌بازی لذت می‌برد.

۱۳ الی ۱۸ ماهگی: می‌تواند «قایم باشک» بازی کند و اسباب‌بازی‌های چرخ‌دار را هل دهد و بکشد.

۱۴ ماهگی: با ماشین بازی می‌کند و صدایی شبیه آن را در می‌آورد.

۱۵ ماهگی: تقریبا به هیچ گونه فعالیتی برای ساختن مبادرت نمی‌ورزد، مکعب‌ها را بر هم می‌زند.

۱۶ ماهگی: برای عروسک‌هایش لالایی می‌خواند و آنها را می‌خواباند.

۱۷ ماهگی: اسباب‌بازی‌های که به هنگام حرکت، صدا کنند و چرخ‌های آنها دارای منگوله و زنگوله‌ باشد را دوست دارد. از ریختن اشیا داخل ظرف و بیرون آوردن آنها لذت می‌برد. همچنین خود را ماشین فرض کرده و عقب عقب می‌رود.

۱۸ ماهگی: مداد در دست گرفته و به خوبی خط می‌کشد. دو الی سه صفحه را با هم ورق می‌زند(نمی‎تواند به صورت تک تک ورق بزند). با کمک دیگران می‌تواند با لگو قطار، ماشین و… درست کند و صدای آنها را درآورد، عروسکش را همراه خود می‌برد و با پا توپ را کنار می‌زند.

۱۸ الی ۲۴ ماهگی: همه چیز را به هم می‌ریزد و جابه جا می‌کند. یک اسب یا قطار چوبی که دنبال خود بکشد و قطعات ساختمان سازی و یک کامیون یا کمپرسی که چیزی پر و خالی کند برایش مفید است.

۱۹ ماهگی: اشیای تازه را به دهان می‌برد، می‌تواند لگو ها را روی هم بگذارد و برج یا ساختمان بسازد، با بشقاب و کاسه خالی و قاشق به طور خیالی غذا می‌خورد.

۲۰ الی ۲۴ ماهگی: با چند ماشین کوچک بازی می‌کند و آنها را به هم می‌زند. دختران به عروسک بازی، اسبا‌ب‌بازی‌های نرم و ظریف، و پسران به بازی با بلوک‌ها، دست کاری وسایل و ابزار، اسبا‌ب‌بازی‌های حمل و نقل علاقه دارند.

۲۱ ماهگی: عروسک را بغل کرده، و به پشتش می‌زند که بخوابد. به طور نامنظم به توپ لگد می‌زند و مکعب‌ها را برای درست کردن قطار در یک خط قرار می‌دهد. لگوها را به هم وصل می‌نماید و شکل‌های مشخص می‌سازد.

راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک ۱ الی ۲ ساله

علاوه بر اسبا‌ب‌بازی‌های مناسب کودکان ۱ ساله که قبلا گفته شد مکعب‌های درشت خانه‌سازی، انواع حیوانات، پیچ و مهره‌های پلاستیکی، قطعات توخالی، اسبا‌ب‌بازی‌های چرخ‌دار، سه‌چرخه، آینه، چکش، خاک، ماسه، وسایل باغبانی، سطل، آب‌پاش و تشت، قیچی مخصوص و کاغذ و مداد،کتاب‌های تصویری ساده، مکعب‌های پارچه‌ای و چوبی بزرگ، پازل‌های ۲ تکه و جورچین‌ها و اسباب‌بازی‌هایی که در هم فرو می‌روند، برای این دوره سنی مناسب هستند.

در این دوره نیز مثل دوره قبل کودک همچنان با اشتیاق درحال کشف محیط پیرامون است و علاوه بر درک تفاوت اشیاء از نظر حواس پنجگانه می بایست مفاهیم ذهنی و عاطفی و احساسی را نیز به آنها آموخت. در تفاوت احساسات مثل غم، شادی، عصبانی، تعجب و … به رشد هوش هیجانی و بین فردی کودک کمک زیادی می کند.

۲ تا ۳ سالگی

در سال دوم زندگی، اسبا‌ب‌بازی‌هایی که در اختیار کودک قرار داده می‌شود، باید معنی‌دارتر باشد زیرا بازی‌ها برایش دارای مفهوم خاص و عمیقی می‌شوند. برای مثال، ممکن است دختر بچه‌ای عروسکش را در ملافه بپیچد و در دهانش تکه نانی بگذارد و او را به گردش ببرد، با آب و شن بازی می‌کند، به طور منظم به توپ لگد می‌زند و می‌تواند با چند مکعب برج بسازد. به کاسه‌های پلاستیکی، قاشق‌های چوبی، کلید و قوطی‌های خالی علاقه دارد.

۲ الی ۲٫۵ سالگی:

به بازی‌هایی که با تخیل همراه است علاقه دارد.

می‌تواند با مکعب‌ها قطار درست کند.

انتخابها و رفتارهای نادرست به خلاقیت کودک صدمه وارد می کند.

۲٫۵ سالگی:

توپ را با پا شوت می‌کند و می‌تواند اشیای مشابه را کنار هم بچیند.

۲٫۵ الی ۳ سالگی:

سن تخیل و بازی حرفه‌ای است.

دختر نقش دکتر و پرستار را بازی می‌کند و  پسر به تقلید از والدین از ماشین‌رانی لذت می‌برد و دختر به آشپزی و خانه‌داری علاقه‌مند است.

با کنار هم قرار دادن مکعب‌های رنگارنگ و ساختن اشکال هندسی گوناگون، فکر و اندیشه و نیروی سازندگی و تشخیص کودک پرورش می‌یابد.

فراهم کردن شرایط اینگونه بازی ها که به تقلید از بزرگترها می پردازد، برای شکل گیری و ارتقاء اعتماد بنفس، احساس همدلی و رشد هوش کلامی و هوش هیجانی و سایر مهارتها بسیار مناسب است.

۳ سالگی:

کودک قادر به انجام دادن حرکت‌های پیچیده‌تری است. در این سن به بازی‌های نمایشی علاقه نشان می‌دهد و دوست دارد با موادی بازی کند که بتواند به آنها ضربه بزند، فشار دهد، تکه تکه کند و روی هم بگذارد. در این سن بازی با صندوق و جعبه و آجر و تخته و جست‌وخیز با طناب را دوست دارد و می‌تواند سوار سه‌چرخه شود و رکاب بزند و از تاب، الاکلنگ، سرسره و نردبان استفاده کند.

همچنان اسباب بازیهای دارای قطعات کوچک و جداشونده را که قابل بلعیدن هستند و یا از مواد و رنگهای غیر مطمئن ساخته شده اند، از دسترس کودک دور نگه دارید.

راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک ۲ تا ۳ ساله

در این دوره رشد مفهومی و جهت‌یابی با سرعت بیشتری گسترش می‌یابد و کودک بر حرکات خود کنترل دارد. در این سن بازی‌های تقلیدی و رویایی دیده می‌شود.

اسباب‌بازی‌هایی که جداشدنی است و به قطعات گوناگون تقسیم می‌شود مانند قطار، ماشین، قطعات چوبی، لگو و نظایر آن، بخصوص اگر رنگی باشد، مورد علاقه کودک است.

وسایل نقاشی و اسباب‌بازی‌های هنری و کاردستی مثل کشیدن نقاشی و بافتنی، خمیزبازی و گل رُس، انواع پازل ۴ تا ۵ قطعه، دومینو، معماهای پیچیده‌تر، مرواریدهای چوبی درشت، قطعات چوبی، قیچی و کاغذ باطله، تخته‌سیاه کوچک، طناب بازی، بازی‌های ساده روی صفحه بازی و کتاب‌های داستان پیچیده‌تر برایش مفید است.

توپ، سه‌چرخه، الاکلنگ، سرسره و تاب کوچک، عروسک و لوازم جانبی عروسک مثل تختخواب و لباس عروسک، خانه‌های عروسکی، سرویس پخت‌وپز، سرویس پزشکی، تلفن اسباب‌بازی و سایر لوازم خاله بازی و خانه بازی و دکتربازی، اسباب بازی ماشین، گاری، کامیون و … نیز برایش بسیار مفید و توسعه دهنده است.

 کودک ۳ تا ۵ ساله

کودک در این دوره یک سازنده قهار است. واقع‌گرا‌تر شده و به اسباب‌بازی‌های فانتزی کمتر علاقه نشان می‌دهد و بیشتر اسباب‌بازی‌هایی را  که مشخصات واقعی داشته باشند می‌پسندد. به بازی‌های نمایشی بیشتر از خیالی و استفاده از نیروی تخیل در آنها، تمایل دارد.

۴ سالگی:

کودک کنجکاو است که اشیا چرا و چگونه به وجود می‌آیند.  فعالیت‌های علمی ساده ای مثل این که آهن‌ربا چه چیزهایی را می‌رباید، یخ زدن آب، بذر گیاهان و به پرواز درآوردن بادبادک در یک روز بادی برای رفع کنجکاویش انجام دهید.

از این سن درک مفاهیم عددی شروع می‌شود.

دوچرخه‌سواری و توپ‌بازی را دوست دارند.

از مجموعه اسبا‌ب‌بازی‌های فکری و دقیق و «پازل» و بریدن قطعات کاغذرنگی و چسباندن آنها روی مقوا لذت می‌برند.

در مجسمه‌سازی اشیای مشخصی می‌سازند با مکعب‌ها طرح‌هایی درست می‌کنند.

دختران به برش و طراحی، بازی در آشپزخانه، عروسک‌بازی و پسران به بازی با وسایل حمل‌و‌نقل، سه‌چرخه سواری، بازی با گل و شن و عملیات ساختمانی با بلوک‌ها، نجاری و چوب‌کاری علاقه دارند.

از ۴ سالگی به بعد:

علاقه شدید به بازی با گل و خاک و شکستن و نابود کردن اسباب‌بازی به منظور پی بردن به محتویات آنها دارند.

علاوه بر سه‌چرخه، دوچرخه نیز سوار می‌شوند.

راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک ۳ الی ۵ ساله

علاوه بر سایر اسبا‌ب‌بازی‌هایی که قبلا گفته شد عروسک‌هایی با قابلیت تعویض لباس،

کاغذ برای نقاشی و نوشتن،

همچنین پیمانه‌هایی برای پر کردن و خالی کردن با شن، آب، برنج و حبوبات،

قطعات چوبی که بتوان از بین آنها نخ یا ریسمانی رد و آنها را ردیف کرد،

وسایل و اسبا‌ب‌بازی‌های حمل‌ونقل مثل واگن، تراکتور، جرثقیل، قایق، کشتی، ماشین آتش‌نشانی

قطعات کاغذ رنگی، آهن‌ربا، قطعات آهن، جارو،

حیوانات گوناگون،

طناب و وسایل ورزشی،

تقویم و نمودار و ترازو و خط‌کش برای نمایش اعداد،

وسایل ساده خیاطی (نخ و سوزن و کوبلن)،

انواع پازل با ۹ تا ۱۵ قطعه،

لباس پرستار و پزشک، کلاه مأموران آتش‌نشانی و افسر پلیس، وسایل برش و چسباندن (چسب، قیچی)، مهره‌های رج شونده، سه‌پایه و تخته‌سیاه، وسایل بازی‌های تقلیدی برایشان بخرید.

۵ تا ۷ سالگی

۶ سالگی: می‌تواند با وسایل باغبانی، فرفره، طناب، وسایل خیاطی(سوزن و نخ)، دوچرخه، توپ با راکت، میز تحریر و صندلی، جعبه رنگ و وسایل نقاشی بازی کند.

۶ الی ۷ ساله: معلومات خود را که از تجارب شخصی و یا از داستان‌های نقل شده کسب می‌کنند در بازی‌ها به کار می‌گیرند.

راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک در سنین ۵ تا ۷ سالگی

بهترین اسباب‌بازی در این سن، لگوهای ساختمان‌سازی است.

از سوراخ کردن، بریدن عکس‌ها و و چسباندن آنها روی کاغذ ، چین دادن کاغذ بخصوص کاغذهای رنگی، نقاشی کردن و انجام کارهای دستی به ویژه بریدن، دوختن و چسباندن و تماشای نمایش‌نامه درام لذت می‌برند.

آنان دوست دارند با گل اشکال ویژه‌ و پیچیده‌ بسازند.

می‌توانند از قیچی، مسواک، اره، مداد، چکش و سوزن برای کوبلن دوزی استفاده نمایند.

می توانند لی‌لی‌بازی و طناب‌بازی کنند، بدوند، از جایی بالا روند،

دوست دارند کارهای بزرگترها مانند ظرفشویی، اتوکشی، جاروکردن و… را تقلید کنند.

۷ تا ۱۳ سالگی

در ۷ سالگی به مهارت‌های بدنی برای ورزش های دسته جمعی مسلط شده و از بازی‌های گروهی و بازی‌های تخیلی لذت می‌برد و با چوب کاردستی می‌سازد.

پسرها از فوتبال و تیراندازی با کمان و دختران از جهیدن و لی‌لی‌بازی لذت می‌برند.

۸ سالگی: هنوز از بازی‌های تخیلی لذت می‌برد.

۱۰ سالگی: مهارت و برتری در بازی بیشتر از تفریح و شادی در بازی مطرح است.

۱۱ الی ۱۳ سالگی: به سرعت، قدرت و مهارت در بازی و پرداختن به بازی‌هایی که مستلزم مهارت بیشتر هستند، علاقه دارند.

بازی‌های دسته جمعی و ظاهر شدن میل رقابت در بازی‌ها در  این سن شکل می‌سگیرد.

راهنمای خرید اسباب بازی برای کودک ۷ الی ۱۲ سال

وسایل نمایش عروسکی، بافندگی و سبدبافی و حصیربافی، آزمایش‌های علمی، وسایل نقاشی، خیاطی و باغبانی، وسایل برش و چسباندن.

در فروشگاه آریا کید سعی شده تا اسباب بازیها و لوازم کودک براساس گروهبندی سنی این مقاله دسته بندی شوند. وارد لینک فروشگاه شده و از فیلترهای سمت راست صفحه گروه بندی سنی مورد نظر یا سایر فیلترها مثل جنسیت، برند، تاثیر بر ابعاد هوش یا مهارت و … را انتخاب نمایید تا به آسانی اقلام مورد نظر خود را بیابید.