بین نقاشی و تصویرسازی کتاب کودک تفاوتی وجود دارد هرچند هر دو مقوله‌هایی زیر مجموعه بحث گرافیک هستند. به طوری که نقاشی را باید تماشا کرد ولی تصویرسازی برای کتاب موضوعی وابسته به متن نوشتاری و کتاب است. در این صورت کتاب را همانند ظرفی می‌توان تجسم کرد که وقتی در دست گرفته می‌شود هم کارکرد بصری داشته و هم بسته به موضوع و محتوای آن می‌تواند استفاده تفریحی یا آموزشی داشته باشد.
تصویرسازی کتاب کودک چیست؟
تصویرسازی کتاب کودک چیست؟
تصویرسازی را می‌توان رشته‌ای خلاقانه و فنی هنری مرتبط به کودکان و نوجوانان که مستقل از نقاشی و گرافیک است، در نظر گرفت. گرافیک به کار رفته در تصویرسازی برای کتاب کودکان از سایر هنرهای صنایع دستی ظریف و خرده هنرها جدا بوده ولی در عین حال به تمام این موارد یعنی عکاسی، پیکره‌سازی، گرافیک و نقاشی نیازمند است. این رشته برای پاسخ‌دهی به نیازهای بصری کودکان و نوجوانان از منابع مختلفی چون هوش‌شناسی، طب کودکان، روانشناسی کودک، عواطف انسانی، علوم رشد، تعلیم و تربیت، فنون صنایع دستی و کودک‌شناسی استفاده می‌کند. به کتاب های دوران کودکی خود فکر کنیم تا متوجه این نکته شویم که تصاویر این کتاب ها بودند که باعث شدند کتاب ها ماندگار شوند و همچنان در ذهن بمانند تا اینکه حتی در بزرگسالی آن‌ها را به یادآوریم.
تصویرسازی کتاب کودک از دیدگاه تصویرگران جهانی
تصویرسازی کتاب کودک از دیدگاه تصویرگان جهانی
1.پیتر. اچ. رینولدز:
« اگر می‌خواهیم کودکان چیزی یاد بگیرند، کتاب بخوانند و بنویسند، باید به بازی دعوتشان کنیم. بازی با کلمات، بر صفحه‌ی سفید. صفحه‌ای که از افکار و آفریده‌های خودشان پر می‌شود.»
2.کوئنتين بليک:
«هميشه بايد طراحی کنيم، اين تنها راهی است که به شکوفايی دست می‌يابيم. گرچه تکنيک‌های گوناگونی می‌دانيد، به کار بستن آن‌ها کليد دريافتن است. به آثار هنرمندان بزرگ نگاه کنيد، اما چندان زير تأثير آن‌ها نباشيد. طراحي کنيد و سرانجام آنچه را که می‌خواهيد در دست بگيريد».
3.پت هاتچينز :
«براي خلق اثری بی‌همتا، ايده‌ی اوليه مشکل‌ترين بخش کار است. زمانی که ايده‌ای دارم، می‌نشينم و تلاش می‌کنم بهترين راه را براي تبديل ايده‌ی اوليه‌ام به کتاب پيدا کنم. سپس داستان را می‌نويسم و صفحه‌های کتاب را طراحی و صفحه‌بندی می‌کنم. از اينکه يک اثر (از ايده‌ی اوليه تا کار نهايی) به تمامی کار خودم است، بسيار لذت می‌برم.»
همچنین این تصویرساز کتاب کودک در مورد تصاوير کتاب‌هايش و مخاطبان می‌گويد: « من اين ايده را که به نام تصويرگری براي کودک، کتابي بسازم تا بزرگسالان از آن خوششان بيايد و لذت ببرند، دوست ندارم. خوانندگان کتاب‌های تصويری من طيف وسيعی از گروه های سنی هستند، با قابليت‌های متفاوتی از خواندن متن يا درک تصوير. بنابراين من دوست دارم تا چيزهايی را در تصاوير کتاب يا متن‌هايم بگذارم تا کشف شوند. افراد با سنين متفاوت، کودکانی که قدرت درک ادبی يا بصری بالاتری دارند يا کودکانی که يک کتاب را بيش از ۳ يا ۴ بار بخوانند، می‌توانند اين عناصر را کشف کنند و از اين يافته‌ها به فراخور سنشان لذت ببرند.»
3.روبرتو اينوچنتی:
«چيزی که مرا بسيار جذب می‌کند، اين است که داستانی را تنها با تصوير بيان کنم. چون اين کار به من امکان می‌دهد تا به نکات اصلی داستان بپردازم و هر نوع بازگويی و تکرار را ازميان بردارم. با اين روش می‌توانم ريتم و سبک خود را بيابم و از آزادی بی‌حد و مرز لذت ببرم. زمانی که من قصه‌ای را می‌سازم به اين نياز دارم که آن را در بطن فضا و حس‌های واقعی و دقيق قرار بدهم. اين البته اندکی مانند زندان است، چرا که می‌توانم اين کار را به گونه‌ای ديگر نيز انجام دهم. اما من بايد به همه چيز توجه کنم، من به همه چيز در اطرافم توجه دارم و از آن‌ها يادداشت برمی‌دارم.»
فواید تصویرسازی کتاب کودک
فواید تصویرسازی کتاب کودک
تصویرسازی کتاب کودک این مزیت را دارد که علاوه بر جلب علاقه کودک به کتاب در آموزش مطالب به کودکان نیز بسیار موثر باشد. چراکه به طور ذاتی، تصاویر، یک آموزش‌دهنده تلقی می‌شوند؛ زیرا پیام و معنای متن را برای کودکان شفاف‌سازی و واضح می‌کنند. تصویرگری و تصویرسازی در حوزه کودکان همانند دروازه‌ای در نظر گرفته می‌شود که کودک را به شهر قصه‌ها وارد می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت معیار انتخاب کتاب توسط کودک، تصاویر آن است که توجه او را به خود جلب می‌کنند. می‌توان تصاویر را عرضه‌کننده نوعی فرهنگ زیباشناختی قلمداد کرد که سه رسالت بر عهده دارند؛ جذاب‌تر کردن صفحات کتاب، ساده و قابل فهم کردن متن کتاب و ایجاد تعادل بین جذابیت و محتوای چاپ شده.
انواع سبک تصویرسازی کتاب کودک
انواع سبک تصویرسازی کتاب کودک
سبک‌های تصویرسازی متنوعی برای کتاب کودک موجود است؛ به عبارتی می‌توان گفت به تعداد داستان‌سرایان این حوزه، سبک تصویری وجود دارد. سبک تصویرسازی منتخب نویسنده باید بتواند تعریف‌کننده موضوع و لحن کتاب باشد. از دیگر سو باید تناسب بین سبک و سن خواننده مورد توجه قرار گیرد. در ادامه سبک های تصویرسازی کتاب کودک را معرفی می‌کنیم.
1.سبک تصویرسازی واقع گرایانه کتاب کودک
سبک تصویرسازی واقع گرایانه کتاب کودک
تصاویر موقعیت‌ها، افراد و مکان‌ها در این سبک تصویرسازی با استفاده از رئالیسم ترسیم می‌شوند و در کتاب های آموزشی و موضوعات جدی برای مخاطبان بزرگسال از آن استفاده می‌شود. از این رو این سبک تصویرسازی برای کودک سنگین است و به ندرت برای تصویرسازی کتاب کودک به کار می‌رود. بیشتر تصاویر در سبک واقع گرایانه به شکل دستی ایجاد می‌شوند و بنابراین هزینه زیادی را می‌طلبند.
2. سبک تصویرسازی کتاب سیاه و سفید
سبک تصویرسازی کتاب سیاه و سفید
سبک تصویرسازی گرافیتی یا همان سیاه، سفید و خاکستری روی تصاویر کتاب کودکان تاثیر بسیار شگفت‌انگیزی دارد. این سبک تصویرگری سیاه و سفید را بیان احساسات و تنش در کتاب های مربوط به بزرگسالان می‌توان استفاده کرد. ایجاد تصاویر در این سبک به دو صورت دیجیتال و دستی انجام می‌شود.
3.سبک تصویرسازی فانتزی کتاب
سبک تصویرسازی فانتزی کتاب
بهترین سبک برای ایجاد تصاویری جذاب و چشم‌گیر که می‌تواند خیال مخاطب را به سوی شخصیت‌ها و لحن آن‌ها ببرد استفاده از تصویرسازی فانتزی کتاب کودک است. با استفاده از رنگ غنی و پرشور در این سبک می‌توان تصاویری بی‌بدیل و جذاب خلق کرد. اینگونه تصاویر فانتزی در برگیرنده موضوعاتی چون سفر در زمان، قلعه، دوران قرون وسطایی، اژدها و سلطنت است که می‌توانند برای مخاطبان مبتدی در فهم محتوای کتاب بسیار کارآمد باشند. در حال حاضر ایجاد چنین تصاویری با استفاده از نرم‌افزارهای متنوع دیجیتال انجام می‌گیرد و زمان و هزینه کمتری را در مقایسه با کار دستی نیاز دارد.
4.سبک تصویرسازی کتاب کودکانه آبرنگ
سبک تصویرسازی کتاب کودکانه آبرنگ
یکی از سبک های مهم و جذاب برای تصویرسازی کتاب کودکان استفاده از آبرنگ است که می‌تواند خالق جلوه هایی آرامش‌بخش، ملایم و سبک باشد. این سبک تصویرگری می‌تواند هم از میان کودکان مخاطب زیادی جذب کند و هم در سایر گروه‌های سنی در مضامین و آهنگ‌ها به کار رود. هنر تصویرسازی با آبرنگ چون با دست انجام می‌شود نیازمند صرف زمان و هرینه زیادی است.
5.تصویرسازی اغراق آمیز کتاب کودک
تصویرسازی اغراق آمیز کتاب کودک
سبک تصویرسازی اغراق آمیز کتاب کودک به سبک‌سازی و رنگ‌های به کار رفته در تصویر بستگی دارد که می‌توانند تصاویری رویایی و سرگرم‌کننده یا لحنی خنده‌دار ایجاد نمایند.
جمع‌بندی
یکی از الزمات اصلی برای تصویرسازان و نقاشان حوزه کودک، خلاقیت و ابتکار عمل است تا بتوانند مواجهه درستی با دنیای کودکان داشته باشند. طراحان و تصویرگران کتاب کودک باید بتوانند با استفاده از دانش خود متن‌ها، تصاویر و شعرهایی جذاب خلق کرده و زبان و ادبیات خود را با خلاقیت عجین کرده و ارتباط درستی با جهان کودک برقرار کنند.