انجام تکالیف درسی بویژه در سالهای اول مدرسه یکی از چالشهای والدین است. در صورتی که کودک برای انجام تکالیف مدرسه به والدین وابسته باشد این چالشها دوچندان میشود. در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید توصیهها و بازی هایی را برای کمک به کودکان برای کسب استقلال در تکالیف مدرسه معرفی میکنیم.
یکی از دغدغههای والدین کودکان دوره دبستان این است که کودک چقدر از تکالیف مدرسه به خانه میآورد و در انجام آنها چقدر ممارست به خرج داده و موفق است.
آنها از مسؤولان مدرسه میخواهند فرزندشان عمده تکلیف را در مدرسه انجام دهد حتی اگر ساعتهای طولانیتری در مدرسه بماند و حتی عدهای به روش آموزش «کیف در مدرسه» اعتقاد زیادی دارند.
اما «تکلیف درسی» برای چیست؟ آیا تکلیف صرفاً وظیفهای است که مدرسه از آن شانه خالی کرده و به شما سپرده است؟ باید بگوییم خیر! تکلیف تکرار و تمرین دروسی است که کودک در مدرسه آموخته تا به مهارت برسد؛ یعنی آن درس را با میزان خطای کمتر یاد بگیرد، به حافظه بسپرد و سپس عملی کند.
اصول اولیه برای والدین
کمک به موفقیت فرزندانمان در مدرسه فرآیندی طولانی است، اما همه چیز با داشتن مسئولیتها در زمینه مناسب شروع میشود.
در این قسمت نکات و اصول اولیهای را برای تشویق کودکان در جهت کسب استقلال در تکالیف مدرسه با شما در میان میگذاریم.
تکلیف مال ما نیست.
حقیقت ماجرا این است که ما والدین دوست داریم خیلی به فرزندانمان کمک کنیم. اگرچه کمک کردن معقول مهم است، اما وظیفه ما راهنمایی فرزندانمان است نه اینکه وظایف آنها را انجام دهیم.
گاهی والدین این اصل را فراموش میکنند و در نهایت کار فرزندشان را خودشان انجام میدهند. اجازه دادن به آنها برای انجام تکالیف، علیرغم اینکه محصول نهایی چقدر خوب است، به آنها استقلال در تکالیف مدرسه و همچنین مسئولیتپذیری و برنامهریزی را میآموزد.
تکلیف تنبیه نیست.
اگر ما در مورد مزایای تکالیف مثبت باشیم، فرزندانمان نیز مثبت خواهند بود. هرچه زودتر بفهمند که تکالیف فرصتی برای رشد است، بهتر پایه و اساس را برای یک بزرگسال مسئولیتپذیر تعیین میکنیم.
تکالیف یک رقابت نیست: بسیاری از والدین در تله انجام تکالیف میافتند تا مطمئن باشند که کودکان بهترین نتیجه را در ارزشیابی در درسها کسب میکنند. اما باید توجه داشت از آنجایی که کیفیت کار همیشه در طول زمان رشد خواهد کرد، تمرکز زودهنگام بر عزت نفس فرزندمان کلید استقلال است.
ما الگو هستیم.
ما باید احساسات و انتظارات خود را کنترل کنیم تا بتوانیم فرزندانمان را برای مدیریت احساساتشان راهنمایی کنیم. علیرغم تجربیات خودمان، نباید ترسهایمان را به موضوعات خاصی منتقل کنیم (مثلاً ریاضی سخت است یا خواندن خستهکننده است).
ما باید الگوی خوبی برای مسئولیتپذیری باشیم تا بتوانیم به بهترین نحو در جهت کسب استقلال در تکالیف مدرسه به فرزندمان کمک کنیم.
تفاوتهای فردی کودکان در کسب استقلال در تکالیف مدرسه
لازم است در مورد پذیرش فرزندانمان همانطور که هستند آگاه باشیم. مقایسه آنها با بچه های دیگر، حتی با سایر خواهر و برادرها یا اعضای خانواده، پذیرش خود را برای آنها دشوار میکند.
گاهی اوقات ما فرزندان خود را با دیگران مقایسه میکنیم و بدون آمادگی به دلیل سطح بلوغ، باری را بر دوش آنها میگذاریم تا سرعت رشد آنها را تسریع کنیم.
در صورت استفاده از راهکار مناسب کودک با توجه به ویژگیهای فردی خود در زمان مناسب به استقلال در تکالیف مدرسه دست خواهد یافت.
هر فردی به طور متفاوتی یاد میگیرد.
همه ما یاد میگیریم که از حواس خود به روشی متفاوت استفاده کنیم. برخی از کودکان بصریترند. بعضی از تکرار استفاده میکنند. برخی دیگر از شنوایی خود استفاده میکنند و غیره.
رعایت بهترین روش یادگیری فرزندمان ضروری است حتی اگر ترکیبی از روش های مختلف باشد. بنابراین با شناخت نحوه یادگیری کودکمان میتوانیم بهتر او را در مسیر استقلال در تکالیف مدرسه هدایت کنیم.
ایجاد انگیزه در کودکان برای استقلال در تکالیف مدرسه
چرا برخی کارها را با عشق و علاقه انجام می دهیم؟ زیرا ما به دلایلی میخواهیم آن کارها را انجام دهیم. انگیزه همان نیرویی است که ما را آنقدر به درون سوق میدهد که بخواهیم کارهای خاصی را با اشتیاق و علاقه انجام دهیم.
برای کمک به کودکان برای استقلال در تکالیف مدرسه باید چنین انگیزهای را در فرزندانمان پیدا کنیم. انگیزه آنها را برای انجام مستقل تکالیف درسی تقویت کنید. اگر بتوانیم این کار را با اجتناب از چیزهای مادی انجام دهیم، حتی بهتر است.
ارتباط با معلم و مدرسه
دانستن اینکه دقیقاً چه چیزی را باید انتظار داشت بسیار مهم است. دانستن قوانین کلاس و دستورالعمل تکالیف مسئولیتی است که والدین باید به آن پایبند باشند.
با آگاهی از آنچه معلم از کودک انتظار دارد، بهتر میتوانیم به کودکان در کسب استقلال در تکالیف مدرسه کمک کنیم.
راهکارهایی برای کمک به کودکان در کسب استقلال در تکالیف مدرسه
تکالیف برای مرور آموختههای کودکان در مدرسه انجام میشود تا به تنهایی در مورد کشورها، حیوانات و غیره بیشتر بیاموزند. با کمک به آنها به چه چیزی میرسیم؟
این سؤالی است که ما باید قبل از نشستن با آنها به آن پاسخ دهیم، اما در عین حال مطمئن شویم که اگر در انجام تکالیف خود سوالی داشتند، به طور مناسب آنها را راهنمایی کنیم.
با در نظر داشتن و عمل به راهکارهای زیر بهتر میتوانیم به کسب استقلال در تکالیف مدرسه به کودکان کمک کنیم.
مکان مشخص برای انجام تکالیف
نیاز نیست یک کتابخانه زیبا داشته باشیم که در آن کودکان، در محیطی آکادمیک، تکالیف خود را انجام دهند. با در نظر گرفتن اندازه و ویژگیهای خانه خود، مکان خاصی را برای انجام تکالیف کودک در نظر بگیرید.
می تواند یک میز در آشپزخانه یا اتاق نشیمن یا یک میز در اتاق آنها باشد. اما همیشه باید همان فضا باشد، با همه چیزهایی که نیاز دارند و مسئولیت را بر عهده بگیرند و بدانند به چه چیزی نیاز دارند.
چنین شرایطی عادت استقلال در تکالیف مدرسه را بهتر ایجاد خواهد کرد.
زمان مشخص انجام تکالیف
مانند تعیین مکانی برای انجام تکالیف، کودکان باید بدانند که زمان مشخصی برای انجام تکالیف آنها وجود دارد. زمانی که همیشه به انجام تکالیف اختصاص داشته باشد.
آنها باید بدانند، برای مثال، یک لحظه خوب می تواند بعد از میان وعده بعد از ظهر آنها باشد، زمانی که از مدرسه به خانه می آیند. در جای خود، در زمان خود و در محیطی نسبتا آرام.
این بدان معنا نیست که آنها باید در سکوت کامل کار کنند، اما منطقی است که مطمئن شوید تلویزیون یا رادیو روشن نیست یا صدای آن تا حد ممکن بلند نیست. آنها باید بدانند که آن زمان، فقط باید روی انجام تکالیف تمرکز کنند.
با سختترین کارها شروع نکنید.
ورزش ذهنی درست مانند فیزیکی است، به کمی گرم کردن نیاز دارد، به همین دلیل است که نباید با سختترین کار شروع کنیم.
یک بعدازظهر تکلیف میتواند لحظهای واقعاً زیبا برای والدین باشد تا چیزهایی را برای فرزندانشان توضیح دهند، مانند چگونگی جستجوی کلمات در فرهنگ لغت یا استفاده از زمان برای صحبت با آنها درباره موضوعاتی که در حال یادگیری هستند.
برای کسب استقلال در تکالیف مدرسه، بگذارید قدر زمان اختصاص داده شده به یادگیری را بدانند و واقعاً معنای آن را درک کنند.
راهنمایی کودک برای انجام تکالیف با انجام تکالیف آنها متفاوت است. پس او را راهنمایی کنید اما بگذارید تکالیف را به طور مستقل انجام دهد.
جلوی فرزندانتان شکایت نکنید.
بله، برخی از تکالیف درسی ممکن است کمی پوچ به نظر برسند یا به نظر برسد که معلمان نمیدانند که ما به عنوان والدین نمیخواهیم تکالیف فرزندانمان را انجام دهیم.
با این حال، این مکالمات با دور از فرزندانتان باشد. انجام این کار در مقابل آنها اقتدار معلم را تضعیف میکند. پس از شنیدن سخنان بد شما از معلمان، فرزندتان چگونه با آنها رفتار خواهد کرد؟
تشویق کودک برای استقلال در تکالیف مدرسه
در یک دنیای ایدهآل، فرزندان شما تکالیف خود را به طور مستقل انجام میدهند زیرا برای یادگیری آنها مفید است، اما همیشه این اتفاق نمی افتد.
متغیرهای مختلفی وجود دارند که بر آنها تأثیر میگذارند و در حالی که مشوقها برای برخی کارآمد هستند، مانند خوردن نوشابه در آخر هفته یا مقداری آب نبات، تنبیه ممکن است برای دیگران مؤثر باشد.
اگر تکالیف انجام نشود، نیم ساعت نقاشی یا بازی با اسباب بازی مورد علاقه وجود نخواهد داشت. یا اگر تکالیف تکمیل نشده باشند، زمانی برای بازی های رایانه نخواهد بود.
مستقل: این یک گفتگوی تکراری بین والدین امروزی است: آیا والدین ما تا این حد به ما کمک کردند؟ و ما نباید کمک کنیم ممکن است تکالیفی وجود داشته باشد که به کمک والدین دانش آموز نیاز داشته باشد، اما این نباید عادی باشد.
آخرین راهکار
اگر همه چیز شکست خورد و آنها نمیخواهند تکالیف خود را با آرامش انجام دهند، بگویید: “پس اکنون یادداشتی برای معلم شما مینویسم و به او میگویم که نمیخواهی تکالیف خود را انجام دهی.» این تهدید معمولاً جواب میدهد، اما فقط باید به عنوان آخرین راه حل استفاده شود.
بازی هایی برای آمادگی کسب استقلال در تکالیف مدرسه
علت این همه دلخوری والدین از تکالیف کودکان چه میتواند باشد؟ شاید واضحترین پاسخی که برای این پرسش داشته باشیم، این است که کودکان برای انجام تکالیفشان به والدین وابستگی زیادی دارند و برای انجام تکالیف، خودانگیخته نیستند.
راههای به استقلال رسیدن در انجام تکالیف زیاد است اما ابتداییترین راه این است که به کودک یاد دهید چگونه میتواند در انجام هر کاری به استقلال برسد.
یکی از این راهها تمرین همراه با درست کردن کاردستی است. هدف این تمرین این است که به او کمک کنید تا برای انجام تکالیف به اندازه درست کردن کاردستیها علاقه نشان داده و مستقل شود.
شما برای چنین سرمایهگذاری، نخست میبایست خودتان با او وارد عمل بشوید و کارهای مشترکی انجام دهید. برای این کار شما میتوانید با سه بازی آغاز کنید:
بازی اوریگامی
کودکان در سن دبستان تقریباً به مهارت درست کردن اوریگامیهای ساده رسیدهاند. آنها میتوانند اشکالی مانند کلاه، قایق، قورباغه و… را درست کنند.
اوریگامی برای آنها بسیار سرگرمکننده است. شما میبایست هر روز به مدت نیم ساعت کودک را با این فعالیت و این قبیل کاردستیها مشغول نگه دارید.
پس از مدتی این زمان به عنوان زمانی برای انجام تکالیف مدرسه در خانه شناخته خواهد شد. روزهای اول یک اوریگامی خاص خود را درست کنید با یک موضوع و پس از گذشت چند روز هر کس اوریگامی با موضوع مختلف بسازد.
اگر کودکتان مبتلا به بیش فعالی نباشد، شما مشکلی با این روند نخواهید داشت. اوریگامیها در شکلگیری مهارت های ظریف حرکتی کودک نقش بسزایی دارند.
بازی ربات کارگر
این بازی برای کوکان بسیار شادیبخش است. آنها در حین بازی، مهارت های تمیز کردن اتاقشان را نیز بالا میبرند. شما از دوره پیش دبستانی هر چقدر کودک را به سوی رفتار مستقلانه سوق دهید، او برای انجام تکالیف مدرسه خوداتکایی بیشتری خواهد داشت.
بنابراین، وظایف و تکالیف او را در قالب بازی به او یادآور شوید. ربات کارگر بازی مناسبی در این جهت است. شما برنامهای به او میدهید، او میبایست مثل یک ربات، برنامه را اجرا کند.
این بازی را نخست با وظایفی کم و تفکیکشده اجرا کنید مثلاً نخست از او بخواهید تا اسباب بازی ها را داخل کشو بگذارد و بدین شکل کمکم وظایف او را بیشتر کنید اما دقت داشته باشید وظایف در حد توان او باشد.
رباتهای کارگر کارهای بسیار زیادی میکنند؛ از تلاش برای کارهای روزمره گرفته تا نوشتن مشق یا کشیدن نقاشی و… بنابراین والدین باهوش و آگاه از این بازی استفادههای زیادی میتوانند ببرند.
این بازی در نهایت او را برای استقلال در تکالیف مدرسه اماده خواهد ساخت.
بازی نقاش کوچولو
تقریباً میتوان گفت تمرکز کردن و یک جا نشستن برای همه کودکان کار آسانی نیست. آنها غالباً خیلی سریع حواسشان منحرف شده و دست از تکلیف میکشند.
بنابراین، شما حتی اگر تمرینها و بازی های تمرکز و نشستن با او داشته باشید، باز هم تمرکز روی کاغذ برایش آسان نیست. از این رو تا قبل از رفتن به مدرسه، در تابستان میتوانید این مهارتها را در او بالا ببرید.
برای برنامه تابستانتان در روزهای نخست کنارش بنشینید تا رغبت به کشیدن نقاشی پیدا کند اما به مرور نقش خود را در نقاشیهای او کمرنگتر کرده و وظیفه را به خودش محول کنید. فقط میتوانید به او موضوع نقاشی بدهید یا اینکه او را مورد تحسین و تشویق قرار دهید.
کودکان تا قبل از رفتن به مدرسه اگر مشغول یک تکلیف در روز باشند مثل نواختن موسیقی یا بازی با مجلات کودک و… برای تمرکز روی انجام تکالیف مدرسه هم مشکلی نخواهند داشت.
به طور کلی هر بازی میتواند کودک را به استقلال سوق دهد. به شرط آنکه نخست کودک به سن و شرایط کسب استقلال رسیده باشد و دوم اینکه استقلال همراه با بازی به کودک آموخته شود و فشاری بر کودک نباشد.
حرف آخر استقلال در تکالیف مدرسه
در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید نکات، اصول و راهکارهایی را برای آموزش استقلال در تکالیف مدرسه به کودکان مطرح کردیم.
همه این نکات برای استقلا در تکالیف مدرسه را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد: برنامه روتین، آرامش، مکان خاص، استقلال و بیان این نکته که تکالیف مهم هستند زیرا به آنها کمک می کند تا یاد بگیرند.
در مورد بازی های آمادهسازی کودک برای استقلال در تکالیف مدرسه شما برحسب شرایط کودک و نوع بازی میتوانید او را به مستقل شدن در انجام تکالیف سوق دهید اما مستقل شدن نباید به بهای از دست رفتن اعتماد به نفس و عواطف مثبت او باشد.
اگر اقدامات اولیه را برای مستقل شدن انجام دادهاید ولی هنوز کودکتان توانایی پذیرش آن را ندارد، نباید به او اصرار کنید. زیرا این کار منجر به اضطرابهای بعدی و نیز طفره رفتن از انجام تکالیف در او میشود. سختگیری در این زمینه اصلاً پذیرفته نیست. در عوض بهتر است از یک مشاور تربیتی و تحصیلی بهره بگیرید.
علاوه بر بازی های معرفی شده، بازی با برخی اسباب بازی های تک نفره مثل ساختن لگو نیز میتواند تمرینی برای استقلال در تکالیف مدرسه باشد.
منابع:
Very well. (2015). 12 Awesome and Fun Arts and Crafts Kits for Older School-Age Kids. Retrieved from https://www.verywell.com/awesome-fun-arts-crafts-kits-older-kids-621003
Sutherland, M. (2005). Gifted and talented in early years. London: Paul Chapman Publishing
https://www.smartick.com/blog/parents-and-teachers/education/help-children-do-homework/
https://doralfamilyjournal.com/how-to-help-your-children-to-do-homework-independently/