به محض اینکه دندان‌های کودکان ظاهر می‌شوند، باید نسبت به استفاده از مسواک و بهداشت آنها اقدام کرد تا این عادت در وجود آنان نهادینه شود. اما استفاده از مسواک برای کودکان معمولا با چالش‌هایی برای والدین همراه است. در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به راهکارهای موثر برای مسواک زدن کودکان می‌پردازیم.
اگر تمیز کردن دندان‌های کودک را از همان ابتدا شروع کنید، انتظار می‌رود که کودکان نیز به این فرآیند سریعاً عادت کنند. با این حال وادار کردن فرزندتان به استفاده از مسواک برای مراقبت از دندان‌هایش ممکن است سخت باشد.
از آنجایی که دندان‌ها در حال رشد هستند، دهان کودک شما حساس است و استفاده از مسواک ممکن است برای او ناراحتکننده باشد. همچنین ممکن است فرزند شما سعی کند با شورش علیه شما، استقلال خود را نشان دهد.
علاوه بر این، بیماری‌های لثه و حفره‌ها انگیزه کافی برای عادت استفاده از مسواک در کودکان نیستند. اینجاست که کمی خلاقیت و حوصله می‌تواند راه استفاده از مسواک کودکان را هموار کند. در ادامه این مقاله راهکارهای موثری را برای مسواک زدن کودکان و نهادینه کردن آن پیشنهاد خواهیم کرد.
اهمیت مسواک زدن کودکان
برای بسیاری از والدین، آموزش بهداشت دهان و دندان به کودکان یک نبرد دو بار در روز است. اما همانطور که کارشناسان اشاره می‌کنند، این مبارزه‌ای است که ارزش آن را دارد.
به گفته مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری، پوسیدگی دندان، اگرچه تا حد زیادی قابل پیشگیری است، شایع ترین بیماری مزمن در بین کودکان 6 تا 19 ساله است. بهداشت ضعیف دهان با جنبه‌های مختلف رشد کودک از تاخیر در گفتار گرفته تا درد دندان و عفونت و دیابت مرتبط است.
دکتر مری لی کونیسلا توضیح می‌دهد: «ما می‌دانیم که سلامت دهان و دندان ارتباط نزدیکی با سلامت کلی فرد دارد.
اگر مطمئن شویم که کودکان در مراحل اولیه آموزش و مراقبت‌های دندانپزشکی مناسبی دریافت می‌کنند، این به آنها کمک می‌کند تا در طول زندگی خود سالم باشند.
از این رو مسواک زدن کودکان از جمله رفتارهایی است که والدین باید در تربیت کودک و نوجوان در وجود آنان نهادینه سازند.
بهداشت دندان در آغاز رشد دندان‌ها
زمانی که دندان‌ها به تازگی سربرمی‌آورند، می‌توانید از یک دستمال یا لیف تمیز و نرم برای نظافت لثه کودک استفاده کنید و دندان‌های کوچک او را تمیز نگه دارید.
بهتر است در مورد اینکه چه زمانی برای کودک خود از مسواک استفاده کنید، از دندانپزشک خود مشورت بگیرید. بعضی از دندانپزشکان پیشنهاد می‌کنند که به محض اینکه چهار دندان در یک ردیف بیرون آمد، باید از مسواک استفاده کرد.
بعضی دیگر توصیه می‌کنند که استفاده از مسواک را به بعد از ۲ یا ۳ سالگی موکول کنید.
اما هرگز زود نیست که استفاده از مسواک و نخ دندان را جزئی از برنامه‌های روزانه کودک خود در صبح و شب قرار دهید.
در واقع، دندانپزشکان توصیه می‌کنند که مراقبت‌های دندانی را حتی قبل از رشد اولین دندان کودکتان شروع کنید.
همانطور که اشاره کردیم آنها توصیه می‌کنند در دوران شیرخوارگی، لثه‌های آنها را هر شب با یک پارچه نرم و مرطوب پاک کنید.
وقتی دندان‌هایشان در آمد (معمولاً در حدود 6 ماهگی) از مسواک استفاده کنید. و معمولاً در حدود 2 یا 3 سالگی از نخ دندان استفاده کنید.
در ادامه این متن، ابتدا به توصیه‌هایی می‌پردازیم که برای کودکان کوچک‌تری است که والدین آنها باید برایشان مسواک بزنند. و بعد از آن، به بعضی راهکارهایی اشاره می‌شود که می‌تواند در آموزش عادت استفاده از مسواک کودکان نوپا مؤثر باشد.
مسواک زدن کودکان نوپا
برای اینکه استفاده از مسواک را برای کودکی که به تازگی چند دندان درآورده آغاز کنید، بهتر است:
- یک مسواک مخصوص کودکان با فرچه‌ای نرم انتخاب کنید. قبل از اینکه عمل مسواک زدن کودکان را آغاز کنید، سر مسواک را برای چند ثانیه در آب گرم قرار دهید تا فرچه آن نرم‌تر شود.
- انجمن دندانپزشکی آمریکا پیشنهاد می‌کند که به محض اینکه دندان‌ها سربرآورد، برای مسواک کودکان از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید. به اندازه یک دانه برنج خمیر دندان روی مسواک بریزید و به مرور زمان (تا ۳ سالگی ) مقدار خمیر را به اندازه یک لوبیا افزایش دهید. در بازار خمیر دندان‌های مخصوص کودکان وجود دارد.
- اگر آب مصرفی شما حاوی فلوراید نیست، بهتر است برای تأمین میزان فلوراید برای دندان‌های کودکتان از یک دندانپزشک مشورت بگیرید.
- دندان‌های کودک را ۲ بار در روز مسواک کنید؛ در صبح و قبل از خواب. هر بار استفاده از مسواک را برای ۲ دقیقه ادامه دهید. سعی کنید به قسمت‌های پشتی و بالایی دندان‌ها بیشتر بپردازید چراکه بیشتر پوسیدگی‌ها در این نواحی رخ می‌دهد.
- هر ۳ یا ۴ ماه مسواک کودک را عوض کنید.
- به محض اینکه کودک دندان دوم خود را درآورد، از نخ دندان استفاده کنید. سعی کنید روزی یک بار دندان‌های کودک را با نخ دندان تمیز نمایید.
چه زمانی باید انتظار داشت که کودک دندان‌هایش را خودش مسواک کند؟
غالب کودکان تا قبل از ۶ یا ۷ سالگی در استفاده از مسواک دچار ضعف هستند و این عمل را به درستی و به صورت مستمر انجام نمی‌دهند.
به یاد داشته باشید که تا قبل از این زمان، بهترین روش برای ترغیب و آموزش استفاده از مسواک برای کودکان این است که برای آنها به عنوان الگو رفتار کنید.
اگر آنها ببینند که شما هر روز دوبار برای مراقبت از دهان و دندان از مسواک استفاده می‌کنید، آنها نیز به چنین رفتار مثبتی ترغیب خواهند شد.
راهکارهایی موثر برای مسواک زدن کودکان
در ادامه راهکارهایی را برای مسواک زدن کودکان و تشویق آنها در این مورد آوزده‌ایم.
مسواک زدن کودکان را زود شروع کنید.
استفاده از مسواک باید به محض رشد اولین دندان کودک شما (معمولاً در حدود 6 ماهگی) شروع شود.
دندان‌های شیری جای دندان‌های دائمی هستند، بنابراین ایجاد عادات دهانی سالم در اوایل بسیار مهم است.
مطمئن شوید که به طور مداوم، دو بار در روز و هر بار به مدت دو دقیقه مسواک بزنید تا استفاده از مسواک کودکان به طبیعت دوم آنان تبدیل شود.
کودکانی که در استفاده از مسواک پیشگام هستند، بزودی آن را به یک عادت شخصی تبدیل می‌کنند.
اجازه دهید کودک شما مسواک و خمیر دندان خود را انتخاب کند.
کودکتان را به همراه خود به فروشگاه ببرید و اجازه دهید که از طبقه مسواک و خمیر دندان مخصوص کودکان، هر کدام را که می پسندد، انتخاب کند.
مسواک‌ها در رنگ‌های مختلف و خمیردندان در طعم های مختلف وجود دارد. به کودک خود اجازه دهید مسواک و خمیردندان مورد علاقه خود را با رنگ‌ها، طعم‌ها و شخصیت‌های برنامه‌های تلویزیونی یا فیلم‌های مورد علاقه خود انتخاب کند.
شاید برای شما یک خمیر دندان با طرحی رنگارنگ و مملو از عکس حیوانات خیلی جذاب نباشد اما همین طرح می‌تواند برای کودک شما خیلی جذاب به نظر آید.
از طرفی، اگر خود کودک خمیر دندانش را انتخاب کند، احتمالاً نسبت به طعم آن ـ البته خمیر دندان‌های مخصوص کودکان دارای طعم مطبوع‌تری هستند ـ علاقه بیشتری خواهد داشت.
برای مسواک زدن کودکان، آنان را همراهی کنید.
بهتر است کودک خود را در زمان استفاده از مسواک همراهی کنید و همراه او مسواک بزنید.
داشتن یک همراه در هنگام مسواک کودکان، به آنان کمک می‌کند که نظافت دندان‌های خود را برای زمان بیشتری ـ حداقل دو دقیقه ـ ادامه دهند و این عمل را به درستی به انجام برسانند.
همانند یک الگو رفتار کنید
کودکان نوپا به طور مداوم والدین خود را مشاهده می‌کنند و از آنها تقلید می‌نمایند. بنابراین مهم است که در این دوره حیاتی رشد، الگوی خوبی باشید. دندان‌های خود را در کنار کودک خود مسواک بزنید تا به او نشان دهید که چگونه این کار را انجام می دهد.
الگودهی رفتار در امر آموزش عادت استفاده از مسواک برای کودکان می‌تواند یکی از مؤثرترین راهکارها برای یادگیری این موضوع باشد. زمانی که دندان‌های خود را مسواک می‌زنید، از این کار ابراز خرسندی کنید.
اگر بتوانید این کار را به نوعی جالب و هیجان‌انگیز نشان دهید، کودک شما علاقمند خواهد شد که استفاده از مسواک را در کنار شما امتحان کند.
اجازه دهید کودکان از شما الگوبرداری کنند. اگر بتوانید مسواک خود را هم‌طرح و همرنگ مسواک کودکتان انتخاب کنید، برای او خیلی جذاب‌تر خواهد بود.
به کودک اجازه دهید که در ابتدا او دندان‌هایتان را مسواک کند و سپس شما دندان‌های او را مسواک بزنید. با این کار از تمیزی دندان‌های کودکتان اطمینان حاصل خواهید کرد.
مسواک زدن کودکان را سرگرم‌کننده سازید.
استفاده از مسواک را به یک رویداد جالب تبدیل کنید تا مشتاقانه منتظر آن باشند.
به عنوان مثال، می‌توانید آن را به یک بازی تبدیل کنید، جایی که آنها یک ابرقهرمان هستند و هدفشان نابودی هیولاهایی است که حفره دندان‌ها را پر می‌کنند قبل از اینکه دو دقیقه تمام شوند.
همچنین می‌توانید آهنگ‌های سرگرم‌کننده را روشن کنید و در حالیکه دندان‌هایتان را با هم مسواک می‌زنید، با ریتم آهنگ مسواک بزنید.
ایجاد یک روال سرگرم‌کننده و جذاب در خانه باعث می‌شود کودک شما عادت مادام‌العمر مراقبت از دندان‌های خود را نهادینه کند.
تایرا مانسو، مادر و صاحب مراقبت های دندانی کودکان در نیوجرسی می‌گوید: « استفاده از مسواک و نخ دندان باید سرگرم‌کننده، ساده و بدون درد باشد. اگر این رفتار را در سنین پایین معرفی کنید، بزودی این به یک عادت قوی در آنان تبدیل خواهد شد.”
سطح انتظارات خود را پایین بیاورید.
به احتمال زیاد کودک شما در بار اول، استفاده از مسواک را به درستی انجام نخواهد داد. نیازی نیست در ابتدا حساسیت به خرج دهید.
کمی صبور باشید و به یاد داشته باشید که هدف اولیه شما ایجاد عادت استفاده از مسواک در کودک است.
در دفعات بعدی می‌توانید با مطرح کردن بازی ها و مسابقه‌های جذاب به بهبود کیفیت استفاده از مسواک برای کودک خود کمک کنید.
برای مثال می‌توانید در قالب یک بازی با عنوان «چه کسی می‌تواند تک‌تک دندان‌های خود را تمیز کند؟» از کودک بخواهید که در استفاده از مسواک خود دقت بیشتری به خرج دهد.
ابزار مناسب را انتخاب کنید.
مسواک زدن کودکان و استفاده از نخ دندان برای دست‌های کوچک دشوار است پس ابزارهای مناسب سن را انتخاب کنید. مانند مسواک‌های کودک نوپا، نخ دندان‌های بدون لبه‌های تیز، و مسواک‌های برقی.
برای کودک داستان‌هایی در مورد استفاده از مسواک تعریف کنید.
برای کودک داستان‌هایی با مضمون اینکه اگر مسواک نزنیم، چه اتفاقاتی برای دندان‌هایمان رخ خواهد داد و باقیمانده غذا دندان‌هایمان را دچار پوسیدگی خواهد کرد، تعریف کنید.
سعی کنید با زبانی قابل فهم، جذاب و متناسب با سن کودک یا با استفاده از کتاب کودک، این داستان‌ها را ساخته و تعریف کنید.
در واقع، کارشناسان می‌گویند استفاده از چیزهای مرتبط، مانند یک کتاب داستان، راه بسیار خوبی برای جلب مشارکت کودکان بی‌انگیزه است.
همچنین می‌توانید کتابی در مورد مراقبت از دندان‌های خود بخوانید یا به کودک خود اجازه دهید مسواک زدن دندان‌های اسباب بازی حیوان عروسکی خود را تمرین کند.
اجازه دهید کودک عروسک هایش را برای مسواک زدن به دستشویی بیاورد.
برای تشویق مؤثرتر کودک به استفاده از مسواک می‌توانید به او بگویید که در صورت تمایل می‌تواند عروسک اسباب بازی خود را به دستشویی آورده و دندان‌های او را نیز مسواک بزند.
استفاده از مسواک را تشویق کنید.
برای ایجاد انگیزه در کودک خود برای استفاده از مسواک برای نظافت دندان‌های خود به گونه‌ای که به یک روال مادام العمر تبدیل شود، از تقویت مثبت استفاده کنید.
زمانی که کودک عمل استفاده از مسواک را انجام داد، او را تشویق کنید. به‌خصوص زمانی که او به درستی مسواک زد و این عمل را برای دو دقیقه کامل ادامه داد، او را تشویق کنید.
به عنوان مثال، هر بار که کودک به طور خودجوش، دندان‌های خود را مسواک می‌زند، یک تقویم جایزه درست کنید و یک برچسب به تقویم اضافه کنید.
سپس به طور مثال، پس از یک هفته استفاده از مسواک مداوم، 10 دقیقه اضافی برای بازی با اسباب بازی محبوبش یا خواندن یک داستان از کتاب کودک برای قبل از خواب به کودکتان جایزه بدهید.
از دیگران کمک بگیرید.
از همسر خود یا از دندانپزشک کودک بخواهید که کودک را به علت استفاده از مسواک تشویق کند.
تشویق کودک به خاطر استفاده از مسواک از جانب یک فرد بااهمیت مثل مادر یا پدر یا دندانپزشک می‌تواند او را در تکرار این رفتار ترغیب کند.
حرف آخر راهکارهای موثر برای مسواک زدن کودکان
به خاطر داشته باشید که به جای تنبیه در صورت عدم استفاده از مسواک، با کودک خود صبور باشید و او را به استفاده از مسواک تشویق کنید.
با اتخاذ برخی از راهکارهایی که در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید ارائه کردیم، عادت مسواک زدن کودکان را در آنان نهادینه خواهید کرد. عادتی که برای تمام عمر به سلامت دهان و دندان آنها کمک خواهد نمود.
همراهی عروسک اسباب بازی محبوب کودک در هنگام استفاده از مسواک و لحاظ برخی بازی های جالب، انگیزه خوبی برای استفاده از مسواک کودکان خواهد بود.
منابع:
https://www.goldenstatedentistry.com/blog/5-ways-to-get-children-to-brush-their-teeth
https://www.aetna.com/health-guide/kids-brush-teeth.html
