پرورش مهارت استدلال در نوزادان 1 تا 2 ساله

یکی از مهارت‌ های شناختی ذهن، مهارت استدلال منطقی است. جهت بسترسازی مناسب برای رشد مهارت استدلال کودکان لازم است که از همان سنین اولیه، والدین تمرین‌ها و بازی‌های ویژه‌ای را با کودکان خود انجام دهند. در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به پرورش مهارت استدلال در نوزادان 1 تا 2 ساله و معرفی بازی های مناسب در این زمینه می‌پردازیم.

رشد و پرورش مهارت استدلال منطقی در نوزادان نوپا

مهارت استدلال در نوزادان مبتنی بر هوش منطقی ریاضی آنان بوده و برای یادگیری اولیه کودک در مراحل بعدی رشد بسیار مهم است. هرچه بچه‌ ها بهتر استدلال کنند، بهتر می‌توانند در صورت لزوم مهارت تفکر انتقادی و مهارت حل مسئله را به کار ببرند. کارهای زیادی وجود دارد که والدین می توانند برای رشد این مهارت مهم انجام دهند.

منطق و استدلال توانایی اندیشیدن به مشکلات و به کارگیری راهبردها برای حل آنهاست. این مهارت‌ ها بخش مهمی از رشد و یادگیری اولیه کودک هستند.

مهارت استدلال در نوزادان مانند پایه‌ای برای رشد شناختی کودکان عمل می‌کنند و همچنین بر موفقیت آنها در تحصیلات تأثیر می‌گذارند. در کنار سایر مهارت های مهم مانند مهارت های حسی حرکتی، مهارت استدلال نیز باید از سنین پایین پرورش داده شود.

کودکان در همان مراحل اولیه و حتی از بدو تولد دارای ذهنی فعال هستند. توانایی‌های ذهنی کودکان در ابتدا بسیار ساده است. با این وجود، از ابتدا لازم است جهت رشد مناسب ذهنی، کودکان از تحریکات و ارتباطات مناسبی برخوردار باشند.
همچنین با گذشت سال اول زندگی، این مهارت‌های ذهنی کودکان گسترده‌تر و پیچیده‌تر از قبل می‌شود و برای رشد مطلوب‌تر نیاز به امکانات و تحریکات جدیدتری دارد.

توصیه‌هایی برای تقویت مهارت استدلال در نوزادان 1 تا 2 ساله

مهارت استدلال در نوزادان نوپا از طریق انواع محرک‌ها، فعالیت‌ها و بازی ها رشد می‌کند. در این بخش به ارائه توصیه‌ها و راهکارهایی که باعث رشد مهارت استدلال در نوزادان می‌شود، می‌پردازیم.

اجازه دهید مشکلات را خودش حل کند

حمایتی را که نوزادتان برای حل یک مشکل نیاز دارد، ارائه دهید، اما بگذارید خودش مشکل را حل کند. اگر می‌خواهد یک قلعه شنی بسازد اما شن‌ها نمی‌چسبند، به او نشان دهید که چگونه آب اضافه کند، اما قلعه را برای او نسازید.

نوزاد هر چه بیشتر انجام دهد، بیشتر یاد می‌گیرد. این باعث رشد مهارت های شناختی مثل مهارت استدلال در نوزادان می‌شود. از طرف دیگر حل مشکل باعث افزایش اعتماد به نفس نوزاد می‌گردد.

آموزش مراقبت از خود

نوزاد خود را تشویق کنید تا برخی از فعالیت‌های مراقبت از خود را انجام دهد.- شانه کردن موها، مسواک زدن دندان‌ها یا شستن صورت. این کارها به او کمک می‌کند تا ارتباط منطقی میان ساختار اشیاء و کارکرد آنها را درک کند.

نوزاد در کار خانه کمک می کند

تاثیر کمک در کارهای خانه در رشد مهارت استدلال در نوزادان

به نوزادتان این فرصت را بدهید که در کارهای خانه کمک کند. او می‌تواند پیشخوان را با یک حوله یا اسفنج پاک کند. یک جارو یا پاک‌کننده را فشار دهد. برگ ها را چنگک بزند.

این فعالیت‌ها ضمن تحریک توانایی ذهنی نوزادان، به کودک شما فرصت‌های زیادی می‌دهد تا مشکلاتی مانند نحوه پاک کردن جاهای کثیف یا خلاص شدن از شر برگ‌ها را حل کند. آنها همچنین به کودک شما کمک می کنند تا احساس مفید بودن کند که باعث افزایش عزت نفس و اعتماد به نفس او می شود.

حافظه در حال رشد کودک نوپا خود را تقویت کنید.

حافظه خوب لازمه رشد مهارت استدلال در نوزادان است. با بهبود حافظه، کودکان نوپا می‌توانند برخی از تجربیات گذشته، اشیاء مورد علاقه و افراد را به خاطر بسپارند. به این ترتیب آنها ترجیحات واضحی در مورد اینکه چه کسی، چه چیزی و چگونه چیزها را دوست دارند، ایجاد می‌کنند.

به نوزادتان حق انتخاب بدهید.

دو جفت پیژامه مختلف را در دست بگیرید و بگویید: «امشب پیژامه کشتی موشکی می‌خواهی یا موتورسیکلت؟» از فرزندتان بخواهید از میان چند کتابی که انتخاب کرده اید، داستانی را که می خواهد بشنود، انتخاب کند.

این کار باعث می‌شود که کودک میان دو یا چند چیز مقایسه انجام دهد و میل خود به آنها را مورد ارزیابی قرار دهد. این فعالیت ذهنی به رشد مهارت استدلال در نوزادان کمک می‌کند.

کتاب «روز من» برای پرورش مهارت استدلال در نوزادان

تهیه کتاب «روز من» که شامل فعالیت‌های روزانه نوزاد است بسیار برای تقویت مهارت استدلال در نوزادان مفید است.

برای این منظور از کودکتان در حال انجام تمام فعالیت‌های روزمره‌اش عکس بگیرید: مسواک زدن، خوردن صبحانه، بازی با اسباب بازی ها، چرت زدن، رفتن به پارک، حمام کردن، خوابیدن.

همچنین از نوزاد با مراقب یا اعضای خانواده‌اش، مانند پدربزرگ و مادربزرگ، که به آنها نزدیک است، عکس بگیرید.

هر عکس را روی یک کارت محکم بچسبانید. گوشه هر کارت را سوراخ کنید و با یک تکه روبان کوتاه محکم ببندید.

بعد از اینکه در مورد هر صفحه صحبت کردید، از نوزاد بپرسید: بعد چه می‌آید؟ فرزند شما افراد، مکان‌ها و فعالیت‌های کتاب را تشخیص می‌دهد و شروع به پیش‌بینی اتفاقات بعدی در روزش می‌کند.

تاثیر بازی برای رشد مهارت استدلال در نوزادان

اجازه دهید تکرار کنند

کودکان نوپا دوست دارند اعمال را بارها و بارها تکرار کنند. این نشانه خوبی است. زیرا تکرار تمرینی را فراهم می‌کند که کودکان برای تسلط بر مهارت های جدید نیاز دارند.

تکرار همچنین ارتباطاتی را در مغز تقویت می‌کند که با تقویت مهارت استدلال در نوزادان به یادگیری آنان کمک می‌کند.

قابل پیش‌بینی باشید

همان طور که کودکان نوپا الگوهای زندگی خود را شناسایی می‌کنند، انتظاراتی در مورد جهان پیدا می‌کنند.

روال‌های روزانه، مانند زمان خواب، زمان خواب، و زمان صرف غذا، همچنین به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های ترتیب‌دهی، درک ترتیب وقوع رویدادها را توسعه دهند.

مزیت اضافی دانستن اینکه چه چیزی باید انتظار داشته باشید این است که به کودکان نوپا کمک می کند احساس امنیت و آرامش کنند، که باعث می‌شود برای کشف دنیای خود احساس اعتماد به نفس داشته باشند.

تمرینات تشخیص تشابه و تفاوت انجام دهید.

در سال دوم زندگی، یکی از راه‌های کلیدی که کودکان نوپا یاد می‌گیرند که جهان چگونه کار می‌کند، شناخت ویژگی‌های اشیاء مختلف است.

برای مرتب سازی و دسته بندی. کودکان نوپا اغلب از گروه بندی اشیایی که شبیه به هم هستند، مانند تمام لگو های قرمز در یک سبد و تمام لگو های آبی در سبد دیگر لذت می‌برند.

برخی تمرینات دسته‌بندی بر اساس تشابه و تفاوت:

نحوه قرار دادن اشکال مختلف را به ترتیب مناسب در سوراخ‌ها یا حلقه‌ها روی هم قرار دهد.
اشیاء را بر اساس رنگ، شکل، اندازه یا عملکرد مرتب کند.

همچنین لحظات روزمره را فرصتی برای دسته‌بندی قرار دهید. از کودکتان بخواهید در شستن لباس‌ها کمک کند و همه جوراب‌ها را در یک دسته و پیراهن‌ها را در دسته دیگر بگذارد.

به طبیعت گردی بروید و برگ‌ها، مخروط‌های کاج و سنگ‌ها را در یک کیسه جمع کنید. سپس وقتی به خانه رسیدید آنها را مرتب کنید.

به کودک نوپای خود ابزارهای زیادی برای آزمایش ارائه دهید.

این ابزارها شامل اسباب‌ بازی‌ ها و اشیایی است که او می‌تواند تکان دهد، بکوبد، باز کند و ببندد، یا به نحوی از هم جدا کند تا ببیند چگونه کار می‌کنند.

در حین حمام کردن اجازه دهید نوزاد با آب کاوش کند. ماسه، اسباب بازی ها، بلوک ها را پر کنید و بریزید.

پیاده‌روی کنید و به دنبال اشیاء جدید مثل مخروط کاج، بلوط، سنگ و برگ بگردید.

کودک در حال بازی فکر می کند

بازی‌هایی برای رشد مهارت استدلال در نوزادان

۱۲ تا ۱۵ ماهگی

کودکان نوپا می‌توانند از مهارت های فکری و فیزیکی خود برای حل مشکلات پیچیده با ایجاد و اجرای برنامه‌ای برای رسیدن به هدف استفاده کنند.

برای مثال، اگر اسباب‌ بازی را دور از دسترس ببینند، ممکن است برای به دست آوردن آن از یک چهارپایه ایمن برای کودکان بالا بروند. یا، ممکن است دست شما را بگیرند، شما را به سمت قفسه ببرند و به آنچه می‌خواهند اشاره کنند.

فعالیت‌ها و بازی های زیر به رشد مهارت استدلال در نوزادان 12 تا 15 ماهه کمک می‌کند:

در هنگام بازی با کودکان آنها را تشویق کنید تا چالش‌ها و مسائل ساده‌ای که پیش می‌آید را خودشان حل کنند. کودکان از این کار لذت می‌برند و یاد می‌گیرند که با دقت به مسائل نگاه کنند و یک فرآیند حل مسأله را تجربه کنند و راهکار خود را به خاطر بسپارند.
کودک در این دوره به مرحله‌ای می‌رسد که می‌تواند مشتاقانه از یک فعالیت به فعالیت دیگر بپردازد و اگر تمرکزش توسط بزرگسالان به هم نخورد، در وی ایجاد عادت می‌کند که آنچه را شروع کرده به اتمام برساند.
یک اسباب بازی یا شیئی که مورد علاقه کودک است را به او نشان دهید. هنگامی که کودک می‌خواهد آن را بگیرد، با دستمال یا پارچه آن را پنهان کنید. سپس کودک بعد از یک یا چند مرتبه سعی می‌کند تا دستمال را کنار بزند و اسباب بازی را پیدا کند.
کودکان از طریق بازی می‌توانند روابط بین اشیاء را فراگیرند. پس با در اختیار قرار دادن اسباب بازی‌های مناسب این فرصت را به آنها بدهید و حواس کودکان را هنگام بازی پرت نکنید.

۱۶ تا ۱۸ ماهگی

یک اسباب بازی را درون جعبه‌ای قرار دهید و در آن را نیز ببندید (می‌توانید از جعبه کفش استفاده کنید). آن جعبه را در جعبه بزرگ‌تر قرار دهید و در آن را ببندید و به کودک بگویید اسباب بازی را پیدا کند. این کار را چند بار تکرار کنید.
یک آبنبات را در یک ظرف پلاستیکی که ارتفاع آن زیاد نبوده و دهانه شیشه خیلی بزرگ نباشد، قرار دهید و ظرف را به کودک بدهید. دهانه ظرف باید طوری باشد که کودک نتواند دستش را به درون ظرف ببرد. ببینید کودک برای بیرون آوردن آبنبات، ظرف را برمی‌گرداند. اگر این کار را نکرد، به کودک نشان دهید.
کودک می‌تواند بعضی از اشکال را در جعبه قرار دهد. اشکال استوانه‌ای و مکعب برای او راحت‌تر هستند. از این اسباب بازی می‌توانید در آینده نیز استفاده کنید تا کودک بتواند تمام اشکال را در جاهای خودش به درون جعبه اشکال بیندازد.
کودک به مرور زمان در این دوره می‌تواند تصویرهای سه‌تکه و بعدا چهارتکه‌ای را پهلوی یکدیگر قرار دهد و یک تصویر کامل بسازد. شما می‌توانید ابتدا به کودک کمک کنید، بگویید تکه‌ای را برگرداند یا یک تکه دیگر را بردارد ولی شما این کار را نکنید. می‌توانید به کودک نشان دهید که چگونه تکه‌ها را به هم وصل کند و در کنار هم قرار دهد به صورتی که یک تصویر به وجود آید تا یاد بگیرد.
یک جوراب قرمز را به یک پایش کنید و بعد یک لنگه جوراب قرمز و یک لنگه جوراب زرد را به او نشان بدهید و بگویید کدام جوراب با آن که تو پوشیده‌ای، جور است؟
به این ترتیب یاد می‌گیرد که رنگ‌ها را با هم جور کند. این کار را با جوراب آبی و قرمز و… انجام دهید. در حالی که کودک جوراب‌ها را انتخاب می‌کند، شما رنگ جوراب را بگویید.

نوزاد در حال بازی با حلقه ها

۱۸ ماهگی تا ۲ سالگی

بازی های زیر برای تقویت مهارت استدلال در نوزادان مفید است:

به کودک حلقه‌های پلاستیکی که در اندازه‌های مختلف هستند، بدهید و از او بخواهید به ترتیب از بزرگ به کوچک آنها را روی هم قرار دهد.
ابتدا سه حلقه بدهید تا آنها را روی میله مخصوص قرار دهد. وقتی توانست آنها را به ترتیب اندازه روی هم بگذارد، تعداد حلقه‌ها را اضافه کنید.
یک دایره بزرگ و یک دایره کوچک را روی میز قرار دهید و به کودک بگویید گردی بزرگ را به من بده یا گردی کوچک را به من بده.
اشیاء رنگی را روی میز قرار دهید و با ذکر نام رنگ شیء به کودک بگویید قرمز را به من بده یا زرد را به من بده.
پنج اسباب بازی سگ کوچک و پنج اسباب بازی آدم کوچک را روی میز بگذارید. سپس دو جعبه را جلوی کودک قرار داده و به کودک بگویید: سگ‌ها را در جعبه سگ بگذار و آدم‌ها را در جعبه آدم. به این ترتیب جدا کردن را به کودک یاد می‌دهید.
سه عکس ساده را روی مقوا قرار دهید و روی میز بگذارید و سپس یک عکس دیگر را که شبیه یکی از این سه عکس است، به کودک نشان دهید و بگویید آن را که شبیه این است، به من بده.