تقویت دست در کودکان نوپا اهمیت زیادی دارد. چون کودکان به زودی به محیط مدرسه وارد می‌گردند و در آن محیط نیازمند فعالیت‌هایی برای یادگیری هست. اگر کودک دستی قوی نداشته باشد ممکن است در این فعالیت‌ها و حتی امور تحصیلی دچار مشکل شود. با توجه به این اهمیت تقویت دست و انگشتان در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به معرفی بازی های مناسب برای تقویت دست و انگشتان کودکان نوپا می‌پردازیم.
به طور کلی داشتن دست قوی کودک را برای انجام کارهای ورزشی و مهارت های دیگری مثل نوشتن یا نواختن ساز بسیار مهم است.
بسیاری از والدین کودکشان را تشویق به یک فعالیت می‌کنند و حتی او را به کلاس های فوق برنامه می‌فرستند.
کودک هم برای شرکت در این کلاس‌ها بسیار اشتیاق نشان می‌دهد اما بعد از چند جلسه او بی‌هیچ دلیلی کلاس ورزشی یا موسیقی را رها می‌کند.
و والدین نیز این رفتار او را حمل بر بی‌علاقگی کودک می‌گذارند. در حالی که ممکن است کودکان بدلیل ضعف جسمانی و عضلات و خصوصا عضلات دست قادر به ادامه این فعالیت‌ها نباشد.
بنابراین لازم است والدین به این امور دقت داشته و کودک را به فعالیت بیشتر با دست‌ها و تقویت آنها تشویق کنند.
ضرورت تقویت دست در کودکان نوپا
به نظر می‌رسد که کودکان امروزی بیشتر وقت خود را به تماشای تلویزیون یا بازی های رایانه‌ای می گذارنند و زمان کمتری را برای بازی با اسباب بازی های واقعی صرف می‌کنند. این سرگرمی‌های انفعالی می‌تواند منجر به ضعیف شدن عضلات دست و انگشتان شود.
والدین می‌بایست به کودکشان کمک کنند تا دستانی قوی داشته باشند. هدف از این بازی ها و ورزش ها برای کودکان این است که به کودک کمک کنیم تا از همان نوپایی عضلات دستش قوی شود و به هماهنگی برسد.
برخی کودکان حتی در سال‌های دبستان نیز عضلات ضعیفی دارند. این بدین دلیل است که عضلات آنها از دوره نوپایی تقویت نشده است. و یا کودک درگیر اختلالات عصب‌شناختی و ماهیچه‌ای بوده است و این مشکل او تشخیص داده نشده و یا اینکه اقدامی برای بهبود آن صورت نگرفته است.
عوارض ضعف دست در کودکان
برخی کودکان هم دستان و عضلات نرمالی دارند امّا چون در طی روز مدام بازی های الکترونیکی و کامپیوتری انجام می‌دهند، عضلات دستشان ضعیف است.
بنابراین کودکی که عضلات ضعیفی دارد در سال‌های بعد در انجام کارهای شخصی مثل پوشیدن لباس یا نواختن ساز مشکل پیدا می‌کند. در انجام تکالیف مدرسه یا در انجام ورزش‌ها در برنامه‌های آمادگی جسمانی مدرسه مشکل پیدا می‌کند.
لذا کودکان نیاز دارند که در طی روز فعالیت‌های ظریف و درشت حرکتی داشته باشند تاعضلاتشان قوی شود. شما به چند بازی می‌توانید دستان کودکتان را قوی سازید.
کودکانی که قدرت دست ندارند اغلب با نوشتن، بریدن اشکال کاغذی یا باز کردن ظروف مشکل دارند.
کودکانی که با این فعالیت‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند ممکن است احساس ناامیدی یا ناراحتی کنند و بر عزت نفس و اعتماد به نفس آنها تأثیر بگذارد. ناامیدی آنها ممکن است به صورت مشکلات رفتاری ظاهر شود.
چگونه می توانیم به تقویت قدرت دست کمک کنیم؟
توسعه قدرت دست در کودکان بسیار مهم است. خبر خوب این است که بازی های روزمره با انواع اسباب بازی ها مثل لگو، شن بازی، گل بازی و خمیربازی، خزیدن و سایر فعالیت‌های تحمل وزن به طور طبیعی به قوی‌تر شدن دست‌های کوچک کمک می‌کند.
فعالیت‌های تقویتی روزانه اضافی که می‌تواند به ورزش و تقویت دست کمک کند شامل گذاشتن اسباب بازی ها در ظروف، بازی در جعبه شن و باز کردن ظرف‌ها است.
برخی از بچه ها ممکن است برای کار روی قدرت دست و توسعه مهارت های حرکتی ظریف به کمک کمی نیاز داشته باشند. در اینجا چند ایده بازی حرکتی مناسب برای تقویت دست در کودکان را معرفی می‌کنیم.
چند بازی برای تقویت دست در کودکان نوپا
تعداد زیادی فعالیت خلاقانه و بازی برای بچه ها وجود دارد که می‌تواند قدرت دست در کودکان را تقویت کند. برخی از بهترین ایده‌ها شامل ایجاد قدرت دست از طریق بازی روزمره است!
این بازی ها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:
- بازی های تحمل وزن
- فعالیت‌های هل دادن و کشیدن
- بازی های فشردن.
خوشبختانه بیشتر فعالیت‌هایی عامل تقویت قدرت دست در کودکان بسیار سرگرم کننده هستند! کودک شما حتی متوجه نمی‌شود که در حین بازی در حال ورزش کردن، عضله‌سازی و کسب مهارت های جدید است.
نکته مهمی که باید به آن توجه داشت این است که قدرت دست و انگشتان به خودی خود ایجاد نمی‌شود. همچنین باید توجه کرد که علاوه بر دست و انگشتان، تقویت قدرت بازو، شانه و تنه نیز مهم است.
دستان شما برای اینکه به درستی کار کنند به ثبات عضلات قوی در بازوها نیاز دارند. بنابراین، کار روی عضلات بزرگتر بازوها و شانه‌ها به همان اندازه مهم است که عضلات کوچک دست را تقویت کنید.
در اینجا چندین فعالیت برای تقویت بازوها، دست‌ها و انگشتان فرزندتان وجود دارد.
مچاله کردن کاغذ و روزنامه
چند برگه روزنامه تهیه کنید و از کودک بخواهید تا آن برگه‌ها را نخست با هر دو دست مچاله کند و یک توپ کاغذی درست کند.
بعد از چندین بار امتحان وقتی که دیدید روزنامه خوب متراکم و مچاله شده از او بخواهید تا این کار را با یک دست انجام دهد.
لطفاً دقت داشته باشید بعد از این بازی حتما کودکان دست خود را بشویند چون روزنامه حاوی سرب و مواد مضر است.
فشردن کاغذ به شکل توپ به بچه ها این فرصت را می‌دهد تا قدرت دست خود را افزایش دهند.
آنها کاغذ چروک را بسیار سرگرم‌کننده می‌دانند. این یک فعالیت حسی حرکتی و همچنین تقویت دست است.
یک ظرف بزرگ را با کاغذ پر کنید و بچه‌ها را تشویق کنید تا آن را مچاله کنند تا یک «استخر کوچک توپ کاغذی» بسازند.
بازی های اسفنجی برای تقویت دست در کودکان
بازی با اسفنج برای کودکان لذت‌بخش است. سعی کنید اسفنجی را که برای کودکتان انتخاب می‌کنید دو برابر مشت او باشد و وقتی آن را در آب فرو می کند، خیلی سفت نباشد.
از او بخواهید تا نخست اسفنج را در آب فرو برده و تمام آب آن را با فشار دادن دو دست یا یک دست بگیرد. یا وقتی اسفنج خشک است آن را در مشتش مچاله کند. این کار را با هر دو دست انجام دهد.
می توانید با نشان دادن نحوه خیس کردن اسفنج در یک ظرف و سپس انتقال آن با فشردن آن در ظرف دیگری، آن را تبدیل به یک بازی کنید. می‌توانید بچه‌هایتان را به چالش بکشید تا ببینید با چه سرعتی می‌توانند تمام آب یک ظرف را با اسفنج به ظرف دیگر منتقل کنند.
چند ابزار آشپزخانه و اسفنج کوچک بردارید. اسفنج های کوچک را برش دهید و با آب خیس کنید. حالا از آنها بخواهید که با یک قاشق آب آنها را خارج کند.
این کار بچه‌ها را سرگرم می‌کند و همچنین باعث تقویت دست در کودکان می‌گردد.
بازی رنگ آمیزی و نقاشی
رنگ آمیزی یک فعالیت ساده است که می‌تواند ماهیچه‌ها را تقویت کند و خستگی را برای نوشتن و سایر فعالیت‌های حرکتی ظریف کاهش دهد.
از برگه‌های رنگ آمیزی شخصیت‌های مورد علاقه کودک خود پرینت بگیرید و اجازه دهید دستان کوچک آنها در هنگام رنگ آمیزی قوی شود.
کودکان همچنین می‌توانند به طور مستقیم دست خود را در رنگ فروبرده و روی موم یا مقوا نقاشی کنند.
همچنین کودکان می‌توانند با انواع لوازم طراحی و نقاشی روی سطوح محتلف نقاشی و طراحی کنند. این بازی ها به تقویت دست در کودکان کمک می‌کند.
بازی با بطری اسپری آب
یک بطری اسپری را پر از آب کنید و از کودک بخواهید با کمک هر دو دست یا یک دست آن را بفشارد. و گل‌ها را آب دهد و یا در حمام با آن بازی کند. سفتی اسپری به تقویت عضلات کف دست یا مچ پا و انگشتان او کمک زیادی می‌کند.
در مرحله بعد یک بطری اسپری را با آب پر کنید و به بچه‌ها اجازه دهید پنجره‌ها، اسباب بازی ها، سنگ‌ها یا محصولاتی مانند کدو تنبل یا سیب را تمیز کنند.
بچه های شما می‌توانند گل‌ها و گیاهان را با یک بطری اسپری آبیاری کنند. همچنین می‌توانند با بطری‌های اسپری رنگ آمیزی کنند.
بازی های گیره لباس
به نظر می‌رسد بازی با گیره لباس یکی از فعالیت‌های مورد علاقه برای تقویت دست در کودکان باشد.
بچه ها می‌توانند از گیره‌های رخت برای چسباندن وسایل به هم یا آویحتن چیزی از بند رخت استفاده کنند.
همچنین از آنها بخواهید با استفاده از گیره‌های لباس کاردستی‌ها و اسباب بازی های محتلف بسازد.
قیچی کردن برای تقویت دست در کودکان
نگران نباشید کودکان از نوپایی هم می‌توانند از قیچی های ایمن استفاده کنند. هرچه کودک این وسیله را بیشتر در اختیارش داشته باشد، کار با آن را بهتر فراخواهد گرفت و در مهد کودک و انجام کارهای دستی مشکل نخواهد داشت.
به علاوه فعالیت با قیچی علاوه بر تقویت دست در کودکان، عضلات دست آنانذ را قوی می‌کند. برای کودکان نوپا نخست روزنامه بدهید تا قیچی کند.
در نهایت شکل‌های ساده و مختلفی را روی کاغذ بکشید و از او بخواهید دور تا دور آن را قیچی کند.
خمیربازی
بازی با خمیر باعث افزایش تقویت عضلات پشت دست، کفت دست و انگشتان و مچ می شود. کودک به هر روشی که با خمیر بازی کند خوب است. امّا یک ورزش خاص برای تقویت عضلات دست با خمیر وجود دارد.
یک گوله خمیر را به اندازه کمی بزرگتر از کف دست کودکتان تهیه کنید. خمیر نباید خیلی سفت باشد شما می‌توانید خمیر را با استفاده از آرد تهیه کنید تا میزان سفتی آن را کنترل کنید.
سپس آن را روی میز بگذارید و از کودک بخواهید با کف دست کمی روی آن فشار آورد و آن را صاف کند. او باید این کار را تنها با یک دست انجام دهد.
سپس از او بخواهید با همان دست خمیری را که با کمک انگشتان صاف کرده است دوباره در مشتش مچاله و گرد کند. و این کار را با هر دو دست انجام دهد.
فعالیت های حرکتی درشت
علاوه بر موارد بالا، انجام فعالیت‌های حرکتی درشت نیازمند دستی قوی است. فعالیت‌هایی که در آن کودک باید چیزی را بگیرد و دوباره رها سازد، دست کودک را قوی می‌سازد.
بنابراین بازی هایی مثل توپ بازی کشیدن طناب و کش، بالا رفتن ایمن از پله‌ها برای تقویت دست در کودکان و ماهیچه‌های آنها مناسب است.
وقتی کودک نوپایتان بزرگتر شد یعنی پایان دوره نوپایی و ابتدای پیش دبستانی شروع بازی هایی مثل بالا کشیدن از دیوار صخره‌نوردی پارک‌ها یا بالا رفتن از نردبان‌های پارک‌ها و بارفیکس بازی بسیار مناسب است.
بعد از اینکه کودکتان چندین هفته این بازی ها را انجام داد و دستان قوی تری پیدا کرد برای تقویت عضلات دیگر دست او مثل عضلات مربوط به انگشتان می‌بایست ورزش‌های مربوط به انگشتان را برای او تدارک ببینید.
اسباب بازی های تقویت دست در کودکان
در حالی که لازم نیست پول زیادی را صرف فعالیت‌هایی کنید که منجر به تقویت دست در کودکان می‌گردند، چند اسباب بازی عالی وجود دارد که بسیاری از معلمان و کاردرمانگران توصیه می‌کنند.
در اوایل نوزادی جغجغه و دندانگیر به تقویت دست در کودکان کمک می‌کنند.
بازی با انواع لگو ها متناسب با سن کودکان نیز برای تقویت دست و انگشتان بسیار مفید هستند.
فعالیت و بازی با انواع لوازم طراحی و نقاشی و خط خطی کردن و نقشی روی انواع سطوح نیز برای بهبود قدرت دست و انگشتان عالی هستند.
بازی با شن بازی، گل بازی و خمیربازی برای تقویت دست در کودکان عالی هستند. این بازی ها همچنین باعث تقویت خلاقیت کودکان می‌شوند.
بازی در آب و حمام نیز فعالیتی عالی برای تقویت دست در کودکان است. یک بطری شامپوی قدیمی را پر کنید و اجازه دهید کودکتان آن را بفشارد تا خالی شود.
یا به کودک اجازه دهید مجموعه‌ای از اسباب بازی های سرگرم‌کننده خود را داخل حمام آورده و در آب با آنها بازی کند.
منابع:
oT MAM learning activities. (2016). Hand Exercises For Kids. Retrieved from http://www.ot-mom-learning-activities.com/hand-exercises-for-kids.html
Witerbeard, D., Basilio, M., Kuvalja, M., & Verma, M. (2012). The importance of play. Europe: Industries of Europe (TIE).
https://www.yourtherapysource.com/blog1/2019/08/15/hand-strengthening/
https://theinspiredtreehouse.com/12-fun-toys-for-hand-strengthening/
