نقاشی نقش زیادی در رشد، تقویت هوش و بهبود مهارتهای پایه نوزادان دارد. اما از طرف دیگر بسیاری از والدین از خطرات دادن مداد و رنگ به نوزادان نگران هستند. در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به اهمیت نقاشی نوزادان و ملاحظاتی که لازم است والدین در زمینه نقاشی نوزادان در نظر بگیرند، می‌پردازیم.
برخی مادران معتقدند کودک نوزادشان نباید نقاشی بکشد چون بازی با مداد برایش خطرناک است. رنگ‌های انگشتی هم برای سلامتی او ضرر دارد. اما پس تجربه نقاشی نوزادان و کار با رنگ‌ها چه می شود؟
یعنی شما قصد دارید کودکتان را برای ورود به جهان خلاقیت محدود کنید. راه‌های مختلفی برای نقاشی کشیدن نوزاد همراه با رعایت نکات ایمنی و بهداشتی وجود دارد که در ادامه ایم مقاله به آن خواهیم پرداخت.
اما ابتدا بهتر است ببینم که چرا نقاشی نوزادان اینقدر مهم است و تاثیر در رشد و تقویت هوش و مهارت های کودکان چیست.
چرا نقاشی نوزادان اینقدر ارزشمند است؟
نقاشی نوزادان چیزی بسیار بیشتر از یک فعالیت ساده است.
برای نوزادان نقاشی راهی برای به انجام بسیاری از کارهای مهم است: انتقال ایده‌ها، ابراز احساسات، استفاده از حواس خود، کشف رنگ، کشف فرآیند و نتایج، و خلق آثار و تجربیات زیبایی‌شناختی.
نقاشی نوزادان می‌تواند به آنان کمک کند تا عواطف یا احساسات خود را به بیان کنند. با استفاده از رنگ‌های مختلف می‌توانند احساسات خود را بدون استفاده از کلمات بیان کنند.
فعالیت نقاشی یک راه عالی برای اجازه دادن به بچه‌های کوچک است که احساسات و افکار خود را به راحتی بیان کنند و به آنها کمک کند تا هرگونه احساسی مانند خشم را تخلیه نمایند.
نقاشی یکی از بهترین ابزارها برای ارتقاء رشد عاطفی کودک است. نقاشی به آنها اجازه میدهد تا احساسات خود را از طریق اشکال و رنگ ها بیان کنند و بنابراین به ما کمک می‌کند تا آنها را بهتر درک کنیم.
طراحی و نقاشی به کودکان یک فرصت آموزشی میدهد که بسیار سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز است.
نقاشی می تواند به کودکان در یادگیری اندازه ها، اشکال، الگوها و طرح‌ها کمک کند. اینها همه جنبه‌های اساسی برنامه درسی آنها در سال‌های پیش دبستانی است.
مزایای روانی نقاشی برای نوزادان
نقاشی با کودکان خردسال به ما امکان میدهد خیلی بیشتر از یک تصویر ساده ببینیم. اگر با چشم و گوش به طور دقیق بشنویم و مشاهده کنیم، می‌توانیم اطلاعات فوق‌العاده‌ای در مورد هر کودک از نقاشی‌های او به دست آوریم.
فرآیند آرامش‌بخش نقاشی اغلب چیزی است که برای کودکان خردسال جالب است. احساس خوشایند نقاشی مکرر، احتمالا با استفاده از قلم مو یا انگشتان آنها بسیار ارزشمند است.
کودکان نوپا که از دستان خود برای نقاشی استفاده میکنند، می توانند آنقدر درگیر شوند که سایر افکار مرتبط با استرس ذهن آنها را خالی کند.
فعالیت الکتریکی تحریک شده در مغز به نوع متفاوتی از عمل تبدیل می‌شود. ارتباطاتی را ایجاد می‌کند که به کودکان اجازه میدهد فقط بر فرآیند ایجاد خود تمرکز کنند.
در اثر نقاشی نوزادان یک اثر آرام‌بخش رخ میدهد زیرا پردازش شناختی لمسی در حالی که کودکان با دستان خود علائم نقاشی ایجاد میکنند، رخ میدهد.
نقاشی می‌تواند نقش درمانی را برای کودکی که ممکن است احساسات متفاوتی را تجربه می‌کند، ایفا کند. چه این احساسات ماهیت ظریف یا افراطی داشته باشند.
علاوه بر این، نقاشی می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساس بهتری نسبت به خودشان داشته باشند.
نقش نقاشی در تقویت اعتماد به نفس
آزاد بودن برای کاوش بدون ترس از اشتباه یا نتایج بد برای بچه‌های کوچک عالی است. آنها می‌توانند به تخیل خود اجازه دهند و همسالان و بزرگسالان همیشه از آثار هنری آنها شگفت‌زده شوند.
اجازه دادن به کودک برای ابراز خلاقیت خود از طریق نقاشی می‌تواند نقش مهمی در تقویت اعتماد به نفس آنان داشته باشد.
کپی کردن خطوط و دایره‌ها، رنگ‌آمیزی در کتاب‌های رنگ‌آمیزی، و خلق آثار هنری کودکانه به ایجاد عزت نفس و تمایل او به تلاش برای کارهای سخت‌تر کمک می‌کند.
هر چه کودک شما نقاشی‌های بیشتری بکشد و بیشتر درباره آنها بحث کنید و آنها را به نمایش بگذارید، اعتماد به نفس و جاه طلبی او بیشتر می‌شود.
نه تنها اعتماد به نفس آنها نسبت به توانایی‌های خلاقانه‌شان قوی‌تر می‌شود، بلکه اعتماد به نفس آنها به عنوان یک فرد روز به روز تقویت می‌شود.
همانطور که آنها در حال رشد هستند، در تعامل با دیگران احساس راحتی خواهند داشت و می‌توانند همیشه آزادانه خود را ابراز کنند.
تاثیر نقاشی در رشد خلاقیت نوزادان
نقاشی می‌تواند یک سکوی عالی برای رشد استعداد کودکان و کشف خلاقیت آنها باشد. آنها در مورد ترکیب رنگ‌های مختلف و نحوه ترکیب آنها با هم یاد می‌گیرند و فرصت‌های زیادی برای پرورش خلاقیت خود پیدا میکنند.
یکی از مهمترین مزایایی که نقاشی نوزادان برای آنان به ارمغان می آورد، رشد خلاقیت است. از طریق نقاشی، کودکان قادر خواهند بود درک بهتری از اشکال هندسی اساسی مانند مربع، مثلث یا دایره پیدا کنند و این اشکال را در بیان درک خود از دنیای اطراف خود ترکیب کنند.
این فرآیند خلاقیت کودکان را غنی می‌کند و آنها را به استفاده مداوم از تخیل خود به چالش می‌کشد، به آنها می‌آموزد که بر موانع غلبه کنند و بتوانند یک چیز را از دیدگاه های مختلف درک کنند.
خلاقیت یک فرآیند پیوسته است و شروع آن سن خاصی ندارد. بنابراین، هرچه ما سریعتر راه برای شروع خلاقیت کودکمان بازکنیم او بهتر خواهد توانست تفکر خلاق خود را برای کشف و تولید جهان پیرامونش به کار بگیرد.
آزمایش کردن با انواع مختلف لوازم طراحی و نقاشی راهی عالی برای تشویق کودک شما به تجربه‌های خلاقانه است.
به طور کلی کودکان از همان دوره نوزادی رشد خلاقیتشان آغاز می‌شود. و والدین می‌توانند آن را پرورش دهند. رنگ‌ها اثر زیادی در خلاقیت کودک دارند بنابراین سعی کنید همواره فرصت‌هایی را برای آشنایی و تحریک او با رنگ‌ها ایجاد کنید.
تاثیر نقاشی بر تقویت هوش نوزادان
نقاشی نوزادان می‌تواند باعث تقویت انوع هوش در آنان شود.
تقویت هوش تجسمی فضایی
وقتی کوچولوی شما رنگ می‌کند، طراحی می‌کند یا نقاشی می‌کند، رشد شناختی او به‌ویژه مشغول است. او در مورد مرزها (مثلا نقاشی در لبه های یک تکه کاغذ) و مفاهیمی مانند بالا، پایین و اطراف می آموزد که باعث تقویت هوش تجسمی فضایی او می‌شود.
هوش تجسمی فضایی برای بسیاری از وظایف در تحصیلات و زندگی، مانند انجام تکالیف مرتبط با دروس ریاضی، هندسه، پیدا کردن مسیرها، پیروی از دستورالعمل‌های راهنما، تشخیص جهت‌ها ضروری است.
رشد هوش کلامی زبانی
فعالیت‌های نقاشی به کودکان نوپا یاد میدهد که چگونه آنچه را که در آثار هنری خود می‌بینند، بیان کنند، و همچنین چگونه فرآیند خود را توصیف کنند.
آنها با صحبت در مورد آنچه تجسم و ترسیم کرده‌اند، هوش کلامی زبانی خود را توسعه می‌دهند.
از طرف دیگر در حالیکه به توصیف کودک از نقاشی خود گوش می‌دهیم ممکن است نحوه درک کودک از دنیای خود، توانایی‌های رشد و نیازها یا علایقش را درک کنیم.
همچنین اجازه دادن به کودکان برای نقاشی و کاوش با رنگ‌های مختلف به روشی سرگرم‌کننده و کاربردی برای آموزش تشخیص رنگ است.
شما نیازی به انجام هیچ کاری ندارید جز اینکه نام هر رنگی را که انتخاب میکنند ذکر کنید. فقط مراقب باشید که در این کار افراط نکنید و زیاد مزاحم آنها نشوید!
پس از تکمیل با کودکان خود در مورد نقاشی‌ها و طراحی‌های آنها صحبت کنید. به این ترتیب آنها احساس قدردانی میکنند و همچنین مهارت های ارتباطی خوبی در آنها ایجاد می‌شود.
تاثیر نقاشی بر بهبود مهارت های نوزادان
مطالعات اخیر نشان داده‌اند که شرکت در فعالیت‌های هنری در دوران کودکی، ظرفیت ذهنی کودکان را بهبود می‌بخشد و به یادگیری سریعتر و مؤثرتر کمک می‌کند.
توسعه مهارت های حرکتی
نقاشی به کودک شما کمک می‌کند تا مهارت های حرکتی را توسعه دهد. نقاشی نوزادان باعث استفاده از ماهیچه‌های دست آنها استفاده می‌شود که به آنها امکان میدهد هم از نظر ذهنی و هم از نظر جسمی رشد کنند.
هنگامی که کودک نقاشی می‌کند، مهارت های حرکتی ظریف خود را توسعه میدهد و با این کار می‌آموزد که چگونه با موفقیت در فعالیت‌هایی شرکت کند که نیاز به توجه بالایی دارد و همیشه کنترل و ثبات خوبی بر حرکات خود داشته باشد.
در نهایت فرزند شما قرار است در مدرسه حروف کوچکی را بین خطوط باریک در یک صفحه دفتر بنویسد. این کار نیاز به دقت و مهارت های حرکتی ظریف دارد. نقاشی نوزادان با تقویت این مهارت ها آنان را برای این فعالیت‌ها در مدرسه آماده می‌کند.
رشد مهارت هماهنگی دست و چشم
نقاشی نوزادان به آنان کمک می‌کند تا هماهنگی دست و چشم خود را تقویت کنند.
هماهنگی دست و چشم نوزاد با نقاشی تحریک می‌شود و این برای کودکان هنگام شروع نوشتن بسیار مفید خواهد بود.
همچنین نقاشی به نوزادان کمک می‌کند تا مهارت هایی را در مورد چگونگی تمرکز بر جزئیات بی اهمیت کسب کنند. نقاشی روی بوم یا یک تکه کاغذ به مهارت های متنوعی نیاز دارد.
تقریبا هر کاری که با دستان خود انجام می‌دهیم مستلزم آن است که از هر دو طرف بدن خود به روش‌های مختلف همزمان استفاده کنیم. به عنوان مثال، هنگام نقاشی روی یک تکه کاغذ، کودک شما باید با یک دست کاغذ را بگیرد و با دست دیگر روی آن بکشد. که این به هماهنگی دو طرف بدن او کمک می‌کند.
پرورش مهارت تصمیم گیری و عملکرد اجرایی
نقاشی به نوزادان کمک می‌کند تا مهارت های تصمیم گیری خود را توسعه دهند. آنها باید از قبل برنامه‌ریزی کنند زیرا انتخاب میکنند کدام رنگ برای قسمت‌های مختلف نقاشی استفاده شود.
برای اینکه کودک نوپا شما یک سگ را ترسیم کند، باید یک نتیجه را برنامه ریزی کند و در مراحلی به سمت آن کار کند. او باید تمرکز کند، سرعت خود را حفظ کند و بدنش را تنظیم کند. همه اینها نشانه های عملکرد اجرایی هستند که از طریق نقاشی نوزادان در آنان تقویت می‌شود.
مهارت استفاده از ابزار
کودکان از طریق ابزار طراحی و نقاشی به مرور مهارت استفاده از ابزار را یاد می‌گیرد. به همین دلیل نقاشی نوزادان برای آماده کردن کودکان برای فعالیت‌های تحصیلی مثل در دست گرفتن مداد و نوشتن نقش مهمی دارد.
توسعه عضلات و استقامت برای انجام کارهای مدرسه
تکالیف مدرسه مستلزم ثبات بدن و مچ، دست و انگشتان قوی است. بدون اینها، کودکان ممکن است “خستگی دست” را تجربه کنند.
نقاشی در سال‌های اولیه به تقویت ماهیچه‌های بزرگ و کوچک فرزندتان برای تلاش فیزیکی مربوط به نوشتن، تکمیل برگه‌ها و سایر کارهای مربوط به مدرسه کمک می‌کند.
اگر کودک شما از مداد رنگی استفاده می‌کند تا سن مدرسه امادگی کافی برای استفاده از مداد و نوشتن با آن، پیدا خواهد کرد.
یکپارچگی و هماهنگی حسی
نقاشی تجارب حسی را برای کودکان معرفی می‌کند، خواه از انگشتان، قلم مو یا هر وسیله دیگری برای کمک به خلق آثار هنری خود استفاده کنند. این تجربه حسی برای کودکان نوپا حیاتی است تا این احساسات جدید را به روشی راحت کشف کنند.
نقاشی نوزادان به چند روش کلیدی سیستم حسی کودک شما را تحریک می‌کند. وقتی نوزاد از ابزارها و مواد مختلف نقاشی استفاده می‌کند، در مورد بافت‌های مختلف یاد می‌گیرد.
او یاد می‌گیرد که چگونه چیزی را که می‌بیند (از جمله تشخیص رنگ) درک کند. او همچنین می‌آموزد که برای ترسیم شکل‌ها چقدر فشار لازم است.
به این ترتیب او یاد می‌گیرد که از یک مداد پگونه بدون شکستن نوک آن استفاده کند یا چگونه فشار را برای ایجاد سایه‌های تیره‌تر یا روشن‌تر تنظیم کند.
شما اغلب بچه های نوپایی را می‌بینید که با تعجب دست‌های خود را با قلم مو نقاشی میکنند زیرا از این احساس لذت می‌برند. به همین ترتیب، برخی از کودکان نوپا در لمس رنگ بسیار محتاط و محتاط خواهند بود. همه اینها طبیعی است و فقط روش کودک برای پردازش این احساسات جدید است.
موارد احتیاطی
در اجرای برنامه نقاشی نوزادان مهم است که عوامل ایمنی را در نظر بگیرید، مانند مواد غیرسمی و توانایی تجربه فرآیند بدون آسیب.
بوی رنگ ممکن است برای بزرگسالان ناخوشایند باشد، اما می‌تواند برای کودکان و نوزادان خطرناک باشد.
قبل از شروع هر نقاشی نوزادان در خانه خود، تأثیرات آن را روی فرزندان خود و نحوه محافظت از آنها در نظر بگیرید. اطمینان حاصل کنید که رنگ و محصولاتی که استفاده می کنید ایمن هستند.
امروزه بسیاری از رنگ‌ها نسبت به گذشته ایمن‌تر هستند. تولیدکنندگان رنگ در تلاش هستند تا با کاهش مضرات بخار، استفاده از رنگ را آسان‌تر و کمتر مضر کنند.
با این حال در هر اتاقی که نقاشی می‌کنید پنجره ای را باز کنید. باز کردن پنجره‌ها باعث می‌شود که بخار رنگ در داخل خانه محبوس نشود و به کودک آسیب نزند.
شرایط نقاشی نوزادان باید متناسب با توانایی‌های فیزیکی آنان باشد. سه پایه‌ها باید در ارتفاع مناسب باشند یا سکوهای محکمی برای تنظیم ارتفاع اضافه شوند.
صندلی‌ها و میزها را طوری تنظیم کنید تا کودکان بتوانند در صورت تمایل بایستند و نقاشی کنند. کودکان بسیار کوچک را می‌توان در دامان گرفت یا به کمک بزرگسالان روی زمین بشینند.
لوازم مورد نیاز
شما برای شروع کار نخست می‌بایست وسایل زیر را آماده کنید:
- چند تکه کاغذ – خامه سفت
- رنگ انگشتی – رنگ‌های خوراکی
- روزنامه بزرگ – چسب نواری
- صندلی یا فرش – حوله‌های قابل شست‌وشو
پس از آماده کردن این لوازم کودک را روی صندلی غذای بچه بنشانید یا اگر او می تواند نشستن خود را کنترل کند او را روی فرش بنشانید و یک یا دور روزنامه در محل بازی او پهن کنید.
سعی کنید کاغذ را با چسب نواری روی میز یا زمین و روزنامه ثابت کنید. زیرا کودک هنوز به هماهنگی میان دست‌ها و یا ثابت نگه داشتن کاغذ نرسیده و امکان دارد هنگام بازی با رنگ‌های انگشتی کاغذ نیز جا بجا شود.
سپس در مرحله بعدی به اندازه یک قاشق چای‌خوری رنگ را روی کاغذ بریزید. این کار را بدین جهت انجام می‌دهید که کودک در این سن هنوز هیچ ایده‌ای درباره فرو بردن انگشت داخل رنگ و برداشتن مقداری رنگ از ظروف و مالیدن رنگ روی کاغذ و درنهایت نقاشی با رنگ انگشتی ندارند.
نقاشی با انگشت یکی از محبوب‌ترین روش‌های نقاشی برای کودکان نوپا است، زیرا نه تنها انجام آن برای آنها آسان و هچنین فوق‌العاده سرگرم‌کننده است اگرچه باید اذعان داشت که کمی کثیف‌کاری به همراه دارد. ولی این معضل را در برابر مزایای آن باید نادیده گرفت.
نظارت و مدیریت
وقتی شما رنگ را روی کاغذ می‌ریزید و از او می‌خواهید تا نقاشی را شروع کند، در واقع نخست او را تشویق به فعالیت حسی – حرکتی کرده‌اید. پس از دست‌ورزی و بازی با رنگ و ارضای تمایلات حسی و حرکتی‌اش، نوزاد کاربرد رنگ و مفهوم «نقاشی کشیدن» را می‌فهمد.
بهتر است شما به او ایده ندهید و یا او را تشویق به کشیدن و نقاشی نکنید. و اجازه دهید تا خود او نقاشی کردن و کاربرد رنگ را کشف کند و خلاقیتش شکوفا شود.
بعد از گذشت مدت زمانی وقتی او کار با رنگ و کاربرد آنها را فهمید می‌توانید تعامل مثبت با او برقرار کنید و به او در رشد هوش کلامی زبانی کمک کنید.
درست است او هنوز شاید نتواند با شما صحبت کند اما می‌تواند به حرف‌های شما گوش دهد و طی فعالیتی جدید لغاتی جدید را یاد بگیرد. بنابراین، هنگام بازی با او همواره صحبت کنید و او را راهنمایی کنید.
اگر کوکتان به سادگی دست به رنگ نمی‌زند و تمایل نشان نمی‌دهد بهتر است به او کمک کنید و او را علاقمند سازید. دست او را در رنگ فرو برده و به او کمک کنید تا نقاشی بکشد. و اگر متوجه شدید که او تمایلی به این بازی ندارد، اصرار نکنید.
عدم اجبار کودک به نقاشی
مزایای نقاشی آزاد برای کودکان نوپا بسیار زیاد است، اما یک فعالیت نقاشی ساختاریافته نیز با توجه به شرایط و علاقه نوزاد شما می‌تواند ایده خوبی باشد.
شما باید هوشیارانه عمل کنید و به علاماتی که کودکتان می‌فرستد دقت کنید. شاید کودکتان خسته باشد و دوست دارد که شما بازی را زودتر تمام کنید. بنابراین علاقه‌ای به بازی نشان نمی‌دهد.
برخی کودکان دیگر نیز از اینکه دستشان به رنگ خیس آغشته شود احساس خوبی ندارند. بنابراین، در این زمان بهترین کار این است که آن بازی را متوقف سازید.
از همین حالا به حقوق او احترام بگذارید و احساس خود ارزشمندی را در او پرورش دهید. نقاشی‌هایش را روی در یخچال بچسبانید و از او تقدیر و تشکر کنید.
و یا اینکه نمونه نقاشی‌هایش را برای تکمیل پرونده رشدی‌اش پیش خود نگه دارید.
تهیه رنگ انگشتی خانگی
برخی مادران به طور کلی کار با رنگ انگشتی را نمی‌پذیرند و هرچقدر آنها ایمن باشند باز هم نگران سلامتی کودکشان هستند. باید حق را به مادران داد. اما آنها می‌توانند با بکارگیری یک روش بازی مناسب لذت نقاشی کردن را دوباره به کودکشان هدیه کنند و آن هم استفاده از خامه سفت برای نقاشی است.
بعضی خامه‌ها سفت و غلظتی به اندازه رنگ‌های انگشتی دارند. شما می‌توانید با اضافه کردن رنگ‌های خوراکی برای او یک رنگ انگشتی خانگی تهیه کنید. بنابراین نگران به دهان بردن دست‌هایش هم نخواهید بود.
یکی از بازی های بسیار خوبی که کودکتان در ان سن با رنگ انجام دهند یک بازی حسی حرکتی بسیار ساده اما سرگرم‌کننده است.
شما برای این بازی می‌توانید از رنگ انگشتی و شیر استفاده کنید و یا همان خامه و رنگ خوراکی. چون رنگ‌های انگشتی غلظت زیادی دارند و کودکان بازی مستقیم با آن را بلد نیستند.
شما می‌توانید آن را با کمی شیر رقیق کنید و با نظارت خودتان به او اجازه دهید تا به رنگ‌ها چنگ بزند. این بازی حسی حرکتی کودکان را برای ادامه بازی به آنان انگیزه میدهد و در عین حال برای رشد شناختی او و کشف جهان پیرامونش مفید خواهد بود.
حرف آخر اهمیت نقاشی برای نوزادان
زمان بازی کودک بخش مهمی از رشد اوست. تعیین نقاشی به عنوان بخشی از زمان بازی، یا حتی بخشی از یادگیری روزانه، بسیار سودمند است.
نقاشی برای کودکان نوپا به دلایل زیادی بسیار عالی است! نقاشی نوزادان می‌تواند به رشد عاطفی، ذهنی، اجتماعی و فیزیکی کودک کمک کند.
به همین دلیل، نقاشی یکی ازفعالیت‌هایی است که بارها و بارها در مهدکودک‌ها به آن پرداخته می‌شود زیرا فردیت و خلاقیت را ارتقا میدهد.
نقاشی نوزادان به آنان فضایی میدهد تا احساسات و توانایی‌های خود را به روشی بسیار آزاد کشف کنند. از طرف دیگر نقاشی برای کودکان واقعا سرگرم‌کننده است.
تقریبا همه بچه ها عاشق نقاشی هستند و بنابراین این یک راه آسان برای آموزش و تقویت هوش و بهبود مهارتهای پایه در کودکان است.
استفاده از انواع مختلف ابزار طراحی و نقاشی به رشد این ابعاد شناختی و مهارتی و همچنین نقویت خلاقیت آنها مفید خواهد بود.
منابع:
The stay at home, MOM survival guide. (2014). 9 Tips for Painting with Infants. Retrieved from http://thestay-at-home-momsurvivalguide.com/2014/05/9-tips-for-painting-with-infants.html
Gustavus Jones, S. (2004). Understanding your one-year-old. London & Philadelphia: Kingsley Publishers.
https://babysparks.com/2019/02/15/developmental-benefits-of-baby-toddler-art/
https://dacostore.com/blogs/daco-blog/benefits-of-painting-for-kids
