بازی با کودکان لذت‌بخش است اما گاهی اوقات والدین کاری دارند و نمی‌توانند تمام وقت خود را با کودک صرف کنند. از طرف دیگر بازی های انفرادی برای توسعه هوش درون فردی و پرورش استقلال در کودکان کودکان مفید است. به همین دلیل در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به معرفی بازی های تک نفره برای کودکان می‌پردازیم.
کودکان وقتی به دوره دبستان می‌رسند، علاوه بر اینکه مشغول بازی های مشارکتی با دوستان می‌شوند، وقتی تنها هستند نیز می‌توانند با بازی های تک نفره فیزیکی و فکری خود را مشغول سازند.
البته حضور پدر یا مادر در بازی ها انگیزه او را بالا می‌برد اما همیشه لازم نیست که آنها هم بازی کودک شوند.
کودکان به دو دلیل می‌بایست تنها بازی کردن با خود را یاد بگیرند. نخست اینکه آنان به مرور باید مستقل شوند و بتوانند خود را سرگرم ساخته و در عین حال در بازی از خود مراقبت کنند.
و دوم اینکه تنها بازی کردن به رشد مهارت‌ها و قوه تخیل و خلاقیت کودک و بهبود هوش درون فردی کمک می‌کند.
با این حال، دلایل بیشتری وجود دارد که اهمیت بازی های تکی توسط کودکان را نشان می‌دهد.
اهمیت بازی های تک نفره برای کودکان
با اینکه بیشتر نوزادان و کودکان نوپا هوس توجه دائمی ما را دارند، از 12 ماهگی به بعد، بچه‌ها واقعا می‌توانند با رضایت خودشان، اوقاتی را به تنهایی بازی کنند. دوره های کوتاه بازی های انفرادی در واقع برای توسعه و خلاقیت مفید است.
بازی های تک نفره، زمانی که با دوره های تعامل اجتماعی متعادل شده باشد، به بچه ها بازی مستقل و اتکا به نفس را می آموزد. بازی های انفرادی منظم آنها را تشویق می کند که احساس راحتی کنند به این دلیل که در بازی های انفرادی مجبور نیستند برای حمایت یا تمجید به افراد دیگر تکیه کنند. این نوع اعتماد به نفس اجتماعی یک مهارت ارزشمند برای بزرگسالی است.
در واقع، مهارت هایی که کودک از طریق بازی های تک نفره می‌آموزد، می تواند در همه جنبه های زندگی، در خانه و مدرسه به کار رود. داشتن دوره‌هایی از تنهایی در واقع حس هویت کودک شما را تقویت می‌کند، که برای بچه‌هایی که هنوز در حال توسعه هویت خود هستند بسیار مهم است.
بازی به تنهایی می‌تواند به توسعه مهارت های اساسی زندگی کمک کند
بازی های انفرادی توانایی کودکان را برای حل مشکلات، شکیبایی و حفظ تمرکز روی یک کار تقویت می‌کند. وقتی بچه‌ها در یک بازی مستقل شرکت می‌کنند، در تلاش هستند تا به موجوداتی با مهارت خودتنظیمی تبدیل شوند که می‌توانند خودشان تصمیم بگیرند، بر خود کنترل داشته باشند و بر احساسات خود مسلط شوند.
بازی انفرادی همچنین تخیل و خلاقیت را تقویت می‌کند. بچه‌ها بدون اینکه به سرگرمی‌های انفعالی و مخرب مثل تماشای تلویزیون یا بازی های رایانه‌ای بپردازند، باید راه مفیدی برای سرگرمی خود پیدا کنند. امیدواریم این امر منجر به این شود که آنها در آینده کمتر احساس خستگی کنند.
کودکان در صورت راهنمایی و تشویق، به معنای واقعی کلمه می‌توانند به طور مفید و سازنده خود را سرگرم کنند. با تنها بودن، به فرزندان خود یاد می دهید که کاوش و کشف کنند. در این صورت آنها می‌توانند قوانین را تغییر دهند، خارج از چارچوب فکر کنند و ایده ها و احساسات جدید را کشف کنند.
بازی های انفرادی به کاهش استرس کودکان کمک می‌کند
در دنیای مدرن، جایی که ما از تحریک بیش از حد اجتماعی رنج می‌بریم، کمی زمان برای تنها بازی کردن می‌تواند مرهم باشد. بازی انفرادی زمان آرامی است که امکان تأمل و ارتباط مجدد با خود را فراهم می‌کند، بدون اینکه افراد اطراف هیجان‌زده یا ناراحت شوند.
بازی تک نفره به مغز زمان می‌دهد تا خود را از حالت فشار و انبوه اطلاعات خارج کرده و دوباره پر کند. یک مطالعه آمریکایی نشان داد که تنها 15 دقیقه تنهایی برای کاهش شدت احساساتی مانند عصبانیت و عصبی بودن در بزرگسالان کافی است.
یک مطالعه در حال انجام در دانشگاه هاروارد نشان می‌دهد که افراد حتی اگر فکر می‌کنند به تنهایی چیزی را تجربه می‌کنند، خاطرات ماندگارتر و دقیق‌تری ایجاد می‌کنند.
فواید بازی انفرادی منظم را می‌توان در خلق و خوی کودک مشاهده کرد. پس از دوره های شلوغ در مدرسه یا زمین بازی محلی، بازی به تنهایی، حتی برای چند دقیقه در اتاق نشیمن، احساس آرامش و امنیت به همراه می‌آورد.
به عنوان موجودات اجتماعی، انسان‌ها نمی‌توانند تحت تأثیر افراد اطراف خود قرار نگیرند و این می‌تواند به‌ویژه برای بچه‌ها و نوجوانان بزرگتر که نگران افکار دیگران هستند، سخت باشد. بنابراین مدتی به بازی در تنهایی می‌تواند به ذهن آنان اجازه دهد تا وارد حالت آرامش و دوری از استرس شود.
بازی انفرادی احساسات خوبی در کودکان ایجاد می‌کند
وقتی در بازی های تک نفره بافت‌ها، شکل‌ها و صداهای زیادی وجود داشته باشد، بچه ها به راحتی جذب آن می‌شوند.
شنیدن موسیقی ساخته شده توسط کودکان ممکن است برای شما ترسناک باشد اما خودشان آن را دوست خواهند داشت.
برای بازی انفرادی که با آرامش بیشتری همراه باشد، شن بازی گل بازی و خمیربازی گزینه‌های مناسبی هستند.
بازی های تک نفره اعتماد به نفس کودکان را تقویت می‌کند
تشویق کودکان پیش دبستانی به بازی کردن با خودشان، آنها را برای مدرسه آماده می‌کند. جایی که آنها مجبورند گاهی به طور مستقل کار کنند. جلسات مکرر بازی انفرادی، به عنوان بخشی از یک سبک زندگی متعادل در کودکان ضروری است.
پس از مدت کوتاهی تنها بازی، کودک احساس اعتماد به نفس و موفقیت بیشتری می‌کند. انجام کاری به تنهایی (مانند ساخت یک پازل، لگو یا تکمیل یک نقاشی دوست داشتنی) باعث افزایش عزت نفس می‌شود و موجب می‌گردد بچه ها احساس شادی و رضایت کنند.
زمان تنهایی همچنین به کودکان این فرصت را می‌دهد تا خود را بهتر بشناسند و زندگی درونی غنی خود را توسعه دهند که به بهبود هوش درون فردی منجر می‌شود.
بازی های انفرادی می‌تواند رشد شناختی را تقویت کند
وقتی کودک شما به صورت انفرادی بازی می‌کند، مهارت های شناختی خود را به همان اندازه که با دیگران بازی می‌کند، توسعه می‌دهد. بازی های تک نفره به کودک می‌آموزد که مشکلات را حل کند، تمرکز و پشتکار خود را تقویت کند و خلاقیت و تخیل او را تحریک می‌کند.
اینجاست که آنها چیزهایی را که یاد گرفته‌اند، مانند شمردن، تشخیص حروف و اشکال و ساختن دایره لغات خود، تمرین می‌کنند و سپس آنها را بروز می‌دهند. برخلاف تصور رایج، زمانی که به تنهایی سپری می‌شود، می‌تواند همدلی و مهارتهای اجتماعی آنها را افزایش دهد، به‌عنوان مثال، در موقعیت‌های بازی با اسباب بازی ها.
بازی انفرادی مانع از لوس شدن بچه‌ها می‌شود
فرزندپروری مدرن امروزی اغلب جنبه فرزند سالارانه دارد و ما اغلب فرزندان خود را در اولویت قرار می‌دهیم. این همیشه چیز بدی نیست، اما وقتی بچه‌ها نمی‌توانند خود را سرگرم کنند، بیشتر و بیشتر در معرض خطر لوس شدن قرار می‌گیرند.
با برآورده شدن هر آرزویشان و هر ثانیه برنامه‌ریزی شده با فعالیت‌های جذاب، بچه ها عادت نمی‌کنند تا با مشکلات کوچک زندگی کنار بیایند: چیزهایی مانند احساس بی‌حوصلگی یا منتظر ماندن تا نوبتشان برسد.
به این ترتیب، داشتن یک زمان انفرادی بدون ساختار، که در آن بچه‌ها به حال خود رها می‌شوند، مفید است. زیرا این ایده را تقویت می‌کند که زندگی یک مهمانی ثابت یا مجموعه‌ای از فعالیت‌های همیشگی و جذاب نیست.
والدین با وقت گذاشتن برای خود نشان می‌دهند که علایق و مسئولیت‌های دیگری دارند که شامل کودک نمی‌شود. این زمان برای همه سالم و مفید است.
ساده ترین راه برای بازی انفرادی (آنها احتمالاً از قبل این کار را انجام داده اند!)
انواع بازی های تک نفره برای کودکان
هر چند در این مقاله تأکید اصلی ما بر تنها بازی کردن در خانه است اما از فواید بازی های جمعی و مشارکتی نیز غافل نیستیم و باید والدین شرایط بازی با همسالان را برای کودک فراهم کنند. شما میتوانید بازی‌های زیر را به او پیشنهاد دهید تا به تنهایی بازی کرده و سرگرم شود.
توپ بازی مهارتی
اگر کودک شما بسکتبال بازی می‌کند، وقتی در خانه تنها است، نیاز به هم‌تیمی برای بالا بردن مهارت‌هایش ندارد. شوت کردن درون سبد بازی، دریبل زدن و گام سه‌تایی برداشتن روش خوبی برای کودک است که به تنهایی در حیاط خانه بازی کند.
همچنین تمرین برخی مهارتهای فوتبال نیز سرگرم‌کننده است. مثلا کودکان نیاز به قدری انگیزه یا مشوق برای تنها بازی کردن دارند.
شما می‌بایست در آنها انگیزه ایجاد کرده و بگویید: «تو به تمریناتت ادامه بده و پرتاب توپ درون سبد را تمرین کن. سپس من برمی‌گردم و با هم بازی می‌کنیم و مسابقه می‌دهیم».
همچنین کودکان می‌توانند با راکت تنیس یا بدمینتون بازی کرده و مهارتهای ضربه‌ای خود را در این راستا بالا ببرند.
بازی های تک نفره فعال
اگر نمی‌خواهید کودکتان فقط جلوی تلویزیون نشسته و تلویزیون نگاه کند، او را مشغول فعالیت یا بازی دیگری کنید. یکی از بزرگترین بازی های انفرادی که تا به حال ساخته شده است، پازل است و به ویژه برای بچه‌های بزرگتر خوب است.
کودکان پیش دبستانی و ابتدایی کوچکتر احتمالا به کمک نیاز دارند، اما بچه های ابتدایی بزرگتر می‌توانند یک جعبه پازل برداشته و یک بعد از ظهر را کاملا جذب آن شوند.
داستان‌نویسی
در رابطه با بچه هایی که عاشق داستان و خواندن هستند، از آنها بخواهید داستان های کوتاه خودشان را بنویسند. تنها چیزی که آنها نیاز دارند یک مداد یا خودکار و مقداری کاغذ خالی است.
این فعالیت انفرادی هوشمندانه برای تخیل عالی است و به آنها کمک می‌کند تا مهارت های اولیه نوشتن و سواد خواندن را تمرین کنند.
بچه های بزرگتر نیز ممکن است دوست داشته باشند که خاطره‌نویسی را امتحان کنند. نوشتن علاوه بر مزایای آموزشی بسیار، به تخلیه هیجانی و احساسی کودکان نیز کمک می‌کنند. نوشتن همچنین منجر به بهبود هوش درون فردی در کودکان می‌گردد.
کندن و ساختن
شاید خود شما هم در دوران کودکی از بازی کردن با خاک، شن یا برف بسیار سرگرم می‌شدید. این تنها بازی است که کودک بدون متوجه شدن خستگی ساعت‌ها به بازی ادامه می‌دهد.
او می‌تواند با کندن آبراه، آب را از قسمتی به قسمت دیگر هدایت کند یا با ابزار شن بازی قلعه بسازد یا یک تونل زیرزمینی با برف درست کرده یا یک خانه برفی بسازد.
کودکان دوره دبستان با فکر کردن و طراحی ذهنی اینکه چه چیزی بسازند، سعی می‌کنند یک پروژه را معماری کنند. ساخت‌وساز جزو سنگ بناهای خلاقیت و عملی‌سازی طرح‌های ذهنی کودکان است. به علاوه، آنها انگیزه زیادی برای این نوع بازی پیدا می‌کنند.
بازی های انفرادی با بادکنک
بادکنک به دلیل ویژگی‌هایی مثل سبک و جهنده بودن برای بازی های تک نفره و فعالیت‌های جسمی کودکان نقش جذابی دارد.
یک روبان به یک بادکنک ببندید و از کودک بخواهید تا با آن والیبال بازی کند و بازی را تا جایی ادامه دهد که بادکنک روی زمین نیفتد.
گاه خود شما نیز برای بالا بردن هیجان بازی به طور موقت وارد بازی‌اش شوید اما تأکید کنید که خودش بازی را ادامه داده و بعد با هم مسابقه بدهید.
این بازی به افزایش تحرک کودک کمک زیادی می‌کند و مانع از سنگین شدن و رخوت او می‌شود.
بازی با حلقه کمر
یکی از وسایل بازی ارزان و البته جذاب برای کودکان حلقه یا همان «هولاهوپ» است. این وسیله در کودکان انگیزه زیادی ایجاد می‌کند تا مهارت‌هایشان را در به حرکت درآوردن حلقه بدون سقوط آن پیدا کنند.
کودکان با تمرین زیاد می‌توانند به این مهارت برسند. البته پس از مدتی بازی با این وسیله، آنها روش‌های دیگر بازی با حلقه را یاد می‌گیرند؛ مثل قل دادن حلقه در یک خط راست یا عبور از حلقه و…
بازی های انفرادی سنتی
بازی های تک نفره سنتی نیز می‌تواند برای کودک سرگرم‌کننده باشد. به‌خصوص اینکه این بازی ها غالبا از قواعد و اصول خاصی پیروی می‌کنند.
رعایت قوانین یا شرکت در بازی های کودکانه به صورت نظام‌مند در این سن برای کودکان جذاب است. مهارت یافتن در بازی هایی مثل «هفت سنگ»، «لی لی»، «بشقاب پرنده» و… می‌تواند به بازی کردن مستقلانه کودک کمک کند.
سخن آخر بازی های تک نفره برای کودکان
به‌طور کلی بازی مستقلانه و تنها بازی کردن در خانه مزایای زیادی هم از نظر مستقل شدن و هم از نظر خلاقیت و داشتن تحرک دارد.
کودکان در سنین دبستان باید تنها بازی کردن و سرگرم شدن را یاد بگیرند اما اصلا تاکیدی بر تنها بازی کردن در محیط‌های آموزشی، فرهنگی و… بیرون از خانه نداریم.
کودکی که در بیرون از خانه دوستی برای بازی ندارد یا تمایل به تنهایی دارد، می‌بایست از نظر سلامت روان و اختلالاتی مثل افسردگی، وسواس، اضطراب و… مورد بررسی قرار گیرد.
لذا والدین نیز نباید از یاد ببرند که کودکان هنوز هم از بازی کردن با شما لذت می‌برند. بنابراین صرف وقت با کودک بسیار بااهمیت و سازنده است. به علاوه اینکه بازی های دوره دبستان با روحیات شما سازگاری بیشتری پیدا می‌کند.
شما میتوانید با کودک والیبال، بسکتبال، بدمینتون، فوتبال و… بازی کنید و رابطه خود با کودکتان را اثربخش‌تر سازید.
اما بایستی کودک را برای بازی انفرادی نیز تشویق کنیم و فرصتی برای انجام بازی های تک نفره به او بدهیم. اسباب بازی های مناسب انجام بازی های تک نفره متناسب با سن کودک می‌تواند علاوه بر سرگرم کردن کودک به تقویت هوش و بهبود مهارتهای پایه در او کمک کند.
منابع:
Today’s parents. (2014). Help yourself! 8 tips for teaching kids to be more independent. Retrieved from http://www.todaysparent.com/kids/teaching-kids-to-be-more-independent/
https://www.officeworks.com.au/noteworthy/post/kids-solo-play-benefits
