راهکارهای افزایش استقلال در کودکان

از جمله موضوعاتی که در رشد شناختی و هیجانی کودکان تاثیر زیادی دارد، افزایش استقلال در کودکان است. فراهم کردن فرصت‌های توسعه استقلال برای تقویت اعتماد به نفس و افزایش عزت‌ نفس کودکان بسیار مهم هستند. به همین دلیل، در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به ارائه راهکارهایی برای افزایش عزت نفس در کودکان می‌پردازیم.

به دست آوردن استقلال بیشتر و انجام کارهای بیشتر بدون کمک والدین بخش مهم و طبیعی رشد کودکان است. اما والدین چه کاری می‌توانند انجام دهند تا مطمئن شوند که فرزندانشان از متناسب با سن و شرایط رشد خود مستقل‌تر شده و بتوانند کارهای مربوط به خودشان را انجام دهند و وابستگی نابهنجار به والدین خود یا سایرین نداشته باشند.

در این مقاله به بررسی نکاتی می‌پردازیم که رعایت آنها در قالب چهارچوب رفتاری و تربیتی والدین از همان دوره تولد و با گذشت ماه‌های اولیه در رشد استقلال و شجاعت کودک موثر است.

رشد احساس استقلال در کودکان

کودکان از همان ابتدای طفولیت به ما نشان می‌دهند که خودشان می‌خواهند کارهایشان را انجام دهند. کودک شش ماهه دستش را به طرف قاشق دراز می‌کند چون می‌خواهد خودش غذا بخورد. یا اصرار دارند که خودشان لباس بپوشند یا خودشان شیر آب را باز کنند و آب بخورند.

با این حال، به‌عنوان والدین، سخت است که از اینکه بچه‌ های پیش‌دبستانی‌مان برای اینکه خودشان کارهایشان را انجام دهند چه ریخت و پاش‌هایی می‌کنند، ناله نکنیم.

اکثر مواقع ما جلوی این تلاش‌های اولیه برای استقلال را می‌گیریم تا از کثیف‌کاری اجتناب کرده باشیم، در نتیجه دلسردی و خودپنداره غلط را درکودک افزایش می‌دهیم.

اما باید به خاطر داشته باشیم که تمیز کردن کودک و خانه به مراتب آسان تر است تا بازگرداندن اعتماد به نفس و جرات از دست رفته او.

اجازه دادن به کودکان برای انجام وظایف اغلب به این معنی است که این کار دو برابر بیشتر طول می‌کشد و سه برابر نامرتب است. و تماشای تلاش، شکست و احساس ناامیدی فرزندمان می‌تواند سخت باشد و ممکن است وسوسه شویم که خودمان همه کارهای کودک را انجام دهیم.

به محض اینکه کودک تمایلی به انجام کاری نشان داد، باید از آن بهره بگیریم و اجازه دهیم تا حد ممکن پیش برود. او ممکن است نیاز به کمک، نظارت، دلگرم‌سازی و آموزش داشته باشد که ما باید آنها برای او فراهم کنیم. ما این حق را نداریم که همه کارها را برای او انجام دهیم و جلوی مشارکت های سازنده او را که مشتاقانه انجام می‌دهد، بگیریم.

جرا افزایش استقلال در کودکان مهم است؟

مادری که همه کارها را برای فرزندش انجام می‌دهد، اگر بداند با او چه می‌کند شوکه خواهد شد. در حقیقت این نوع عشق مادر به فرزند، عشق به خود است. این دسته از مادران به فرزندان خود آموزش می‌‌دهند که آنها حقیر، ناتوان، وابسته و ناکارامد و غیرمفید هستند.

این فرزندان احساس می‌کنند فقط در صورتی جایگاه دارند که همه چیز برای او انجام شود و مادر در خدمت آنها باشد. آنها در کارها مشارکت ناچیزی دارند، همه‌ی چیزی که می‌توانند ارائه دهند جذابیتی است که منفعلانه به نمایش می‌گذارند.

هرگاه ما کاری را برای کودک انجام دهیم که خودش از عهده آن بر می‌آید، به او نشان می‌دهیم که بزرگ‌تر، بهتر، تواناتر ، ماهرتر، و مهم‌تر از او هستیم.

انجام دادن کاری که در توان خود کودک است توسط والدین، بسیار دلسرد کننده است، چون او را از فرصت تجربه کردن نقاط قوتش محروم می‌کند.

این کار عدم باور داشتن ما به توانایی، جرات و کارآمدی او را نشان می‌دهد. احساس امنیت را که بر اساس تشخیص توانایی خود در مواجهه و حل مشکلات است از او سلب می‌کند و حق او برای رسیدن به خودکفایی را نادیده می‌گیرد.

افزایش استقلال در کودکان، ضمن تقویت اعتماد به نفس و افزایش عزت نفس، پایه‌های شخصیتی توانا و کارآمد را در آنها بنیان می‌نهد. در چنین کودکی بهبود مهارتهای پایه به سهولت انجام می‌گیرد که زمینه رشد سالم او در تمام دوران زندگی را محیا می‌سازد.

کودک در حال گرفتن آب از شیر آب

هیچ کاری را که کودک خودش می‌‌تواند انجام دهد، برای او انجام ندهید!

.کوچکی کودکان فریب‌دهنده است. هرگاه ما کودکی را می‌بینیم که کمترین مشکلی در کاری که انجام می‌دهد دارد، اولین واکنش فوری ما آن است که سراغ او برویم و به او کمک کنیم

.اما باید مراقب آن تمایل اولیه باشیم. ما بدون اینکه بفهمیم نتیجه کار چیست به خودمان اجازه می‌دهیم بیشتر از آنچه ضروری است به کودکانمان کمک کنیم چون به این کار عادت کرده‌ایم

.کودکان از انجام دادن مستقل کارها لذت می‌برند زیرا احساس قدرت خاصی در آن وجود دارد. کودکان اگر فرصتی برای مفید بودن داشته باشند از این توانایی‌شان لذت می‌برند

هرچه کودک بزرگتر می‌شود تمایل طبیعی‌اش او را به سمت تلاش برای انجام دادن مستقل بیشتر کارها برای خودش و برای دیگران هدایت می‌کند. اما بسیاری اوقات این تمایل با ترس و حمایت بیجای والدین سرکوب می‌شود.

در چینن شرایطی کودک دلسرد می‌شود و به سرعت به ارزش مثبت ضعیف بودن پی می‌برد. او می‌پندارد که قادر به انجام دادن کارها به تنهایی نیست. سپس هرچه بیشتر به دیگران وابسته می‌شود و خوداتکایی و اعتماد به نفس ضعیف او ضعیف‌تر می‌گردد

.والدین هوشیار از این قانونی که «هیچ کاری را که کودک خودش می‌‌تواند انجام دهد، برای او انجام ندهید!» استفاده کرده و جلو این فرایند مخرب را می‌گیرند

توانایی کودکان را دست کم نگیرید!

ما ممکن است ندانیم که کودک قادر است زمام امور را به دست بگیرد یا همان طور که زیاد دیده می‌شود، توانایی کودک را کمتر از حد برآورد کنیم. اکثر ما تمایل داریم توانایی‌های کودکان را کوچک بشماریم و ناتوانی او را بزرگ کنیم.

ما باید نسبت به تفاوت ظریف میان انتظار بیش از حد داشتن از کودک که شکلی از تحمیل خواسته‌هایمان به کودک است و اعتماد داشتن به توانایی‌‌های واقعی او که شکلی از احترام است، حساس باشیم.

به عنوان والدین باید هوشیار باشیم که درخواست بیش از حد از کودک نداشته باشیم، اما از سوی دیگر، باید بتوانیم توانایی او را تشخیص دهیم تا بتوانیم به افزایش استقلال در کودکان کمک کنیم.

بسیاری از والدین، آگاهانه جلوی خودکفایی و استقلال کودک را می‌گیرند. به همین دلیل ما باید از خطرات حمایت بیش از حد آگاه و نسبت به فرصت‌های افزایش استقلال در کودکان هوشیار باشیم.

هر مادری هیجان اولین گام‌های کودک را به خاطر می‌آورد. اگر والدین نسبت به مراحل گوناگون رشد آگاه باشند، موقعیت‌های بسیاری برای احساس مشابهی از غرور و هیجان با افزایش استقلال در کودکان ایجاد خواهد شد.

فرایندی که منجر به برداشتن اولین گام‌های کودک به تنهایی می‌شود باید در سایر جنبه‌های رشد کودک تکرار شود. مادر عقب می‌رود و دور از کودک می‌ایستد و دست‌هایش را باز می‌کند. بدین ترتیب او را دلگرم می‌کند.

او با مستقل کردن کودک از حمایتش به او فضای حرکت می‌دهد و کودک تلاش می‌کند. وقتی در رسیدن به مادر موفق می‌شود، از پیروزی به هیجان می‌آید و مادر نیز از موفقیت او هیجان‌زده می‌شود.

همین فرایند باید در زمینه‌های دیگر هم وجود داشته باشد. ما باید عقب بایستیم، به کودک فرصت بدهیم، از کمک کردن امتناع کنیم و او را دلگرم سازیم تا شاهد افزایش استقلال در کودکان باشیم.

کودک در حال پوشیدن جوراب

راهکارهای کلیدی برای افزایش استقلال در کودکان

هیچ کاری را که کودک خودش می‌ تواند انجام دهد، برای او انجام ندهید. این قانون آنقدر مهم است که باید بارها و بارها باید تکرار شود.

درادامه راهکارهایی را برایب افزایش استقلال در کودکان ارائه می‌کنیم.

روال‌های قابل پیش‌بینی تنظیم کنید.

ممکن است تعجب آور به نظر برسد، اما ایجاد یک روال ثابت برای افزایش استقلال در کودکان مهم است. درست مانند بزرگسالان، وقتی کودکان می‌توانند روز خود را پیش‌بینی کنند، برای بر قبول مسئولیت‌ها مجهزتر هستند.

یک روال هر توالی از رویدادهایی است که در طول روز رخ می‌دهد. حتی عمل مسواک زدن هم یک روال است، زیرا چندین مرحله دارد که همیشه به یک ترتیب پیش می‌رود: آب را باز کنید، مسواک را بشویید، خمیر دندان بگذارید، مسواک بزنید، آبکشی کنید، دست‌ها و دهان را خشک کنید.

به همین ترتیب، بیرون رفتن شامل پوشیدن لباس، شلوار و کفش، شاید بسته‌بندی غذای میان وعده یا به همراه بردن یک اسباب بازی یا عروسک مورد علاقه است.

همانطور که کودکان بارها و بارها این روال‌ها را تجربه می‌کنند، یاد می‌گیرند که اتفاقات بعدی را پیش‌بینی کنند و با کمک کمتر مسئولیت بیشتری را به عهده می‌گیرند.

اگر به کودک خود اجازه دهید برخی از کارهای آماده‌سازی را انجام دهد، مانند گذاشتن خمیر دندان روی مسواک یا پیدا کردن کت و کفش خود، به طور فزاینده‌ای این مراحل را خودش انجام خواهد داد.

با این روش شما به آنها می‌گویید که به توانایی آنان برای انجام این مراحل به طور مستقل ایمان دارید، اما همچنین در صورت نیاز برای کمک به آنها حاضر هستید. چنین روال‌هایی برای افزایش استقلال در کوکدان بسیار کارساز است.

بگذارید فرزندتان انتخاب کند

یک روش دیگر برای افزایش استقلال در کودکان این است که به او حق انتخاب بدهید. آنها را در تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه بپوشند، چه بازی کنند یا با چه کسی تماس بگیرند، مشارکت دهید.

این کار به این معنی نیست که آنها اختیار کامل دارند. دو یا سه گزینه ارائه دهید و سپس از توانایی عالی آنها در انتخاب تمجید کنید! ارائه انتخاب‌ها به ویژه زمانی ارزشمند است که کودک پیش دبستانی شما اصرار دارد کاری را به روش خود انجام دهد.

به عنوان مثال، آنها ممکن است بخواهند خودشان از خیابان عبور کنند، که ممکن است شما نتوانید به آنها اجازه انجام دهید. با ارائه یک انتخاب – برای گرفتن دست یا حمل کردن – آنها می‌توانند احساس قدرت کنند حتی اگر شما آنها را ایمن نگه دارید.

اجازه دهید فرزندتان کمک کند

بچه ها دوست دارند کمک کنند! علاوه بر افزایش استقلال در کودکان، این ابزار عالی برای آرام کردن عصبانیت‌ها یا تغییر جهت دادن رفتار با دادن حس کنترل به آنها است.

وقتی به فرزندتان اجازه کمک می‌دهید، اعتماد به نفس او را تقویت می‌کنید و به او فرصتی می‌دهید تا چیز جدیدی یاد بگیرد. در حالی که این ممکن است شامل اضافه کردن یک یا دو مرحله اضافی باشد، اما همچنین راهی عالی برای مشارکت دادن فرزندتان در روال‌ها و فعالیت‌های روزانه است.

برای مثال، هنگام درست کردن تخم‌مرغ، یک فرد بالغ ممکن است سفیده و زرده آن را مستقیما در ماهیتابه بریزد و پوسته‌ها را مستقیما در زباله بیندازد. به عنوان جایگزین، در نظر بگیرید که شیر را در یک فنجان یا پارچ کوچک بریزید و از کودک خود بخواهید آن را در ماهیتابه بریزد.

به همین ترتیب، پوسته‌های تخم مرغ را در یک کاسه کوچک جمع کنید و از کودک خود بخواهید که آنها را در سطل زباله بریزد.

با این کار، شما به فرزندتان می‌گویید که به او برای انجام این وظایف اعتماد دارید. این لحظات همچنین فرصتی برای گفتگو در مورد یک فعالیت با یک هدف مشترک فراهم می‌کند.

فرزندان در آشپزخانه کمک می کنند

به فرزندتان کارهای خانه بدهید

یک راهکار بسیار مفید برای افزایش استقلال در کودکان، واگذاری کارهای خانه به آنها است.

حتی کودکان پیش دبستانی نیز می‌توانند شروع به انجام کارهای روزمره کنند. بسیاری از تحقیقات کارهای روزمره برای کودکان را در ایجاد احساس مسئولیت و اتکا به خود، توسعه عملکردهای اجرایی، آموزش کار گروهی و پرورش همدلی موثر می‌دانند.

کارهای ساده مانند برداشتن اسباب بازی ها یا گذاشتن لباس‌های شسته شده در سبد به کودک شما این امکان را می‌دهد که مسئولیت معقولی داشته باشد و به انجام کارها در طول روز کمک کند.

در واقع، این کارها را می‌توان در برنامه‌های روزمره گنجاند. به عنوان مثال، بخشی از برنامه غذایی کودک شما می‌تواند شامل آوردن بشقاب او به سینک یا حتی کمک به گذاشتن ظروف (نه چاقوها و وسایل خطرناک) در ماشین ظرفشویی باشد.

بسته به اینکه کودک شما چقدر می‌تواند قابل اعتماد و متمرکز باشد، باید بتواند کارهای خانه متناسب با سن خود را انجام دهد.

حتی کودکان خردسال هم می‌توانند به چیدن میز و مرتب کردن اتاقشان کمک کنند. واگذاری کارها، به بچه‌ها احساس مسئولیت می‌دهد و می تواند به تقویت اعتماد به نفس آنها کمک کند زیرا آنها می‌بینند که کارشان کمک ارزشمندی به خانواده‌شان می‌کند.

بگذارید فرزندتان مشکلات را حل کند

مطمئن شوید که به فرزندتان اجازه می‌دهید کارهای سخت را امتحان کند و مشکلات (کوچک) را خودش حل کند. بسیاری از اوقات، ما استرس یا ناامیدی خود را به کودکان منتقل می‌کنیم، در حالی که در واقع، آنها در حد خود مشکل‌گشا هستند.

وقتی کودکان برای اولین بار خزیدن یا راه رفتن را یاد می‌گیرند، باید اجازه دهیم که بیفتند. به همین ترتیب، زمانی که کودکان یاد می‌گیرند کفش‌های خود را بپوشند، باید به آنها اجازه دهیم که کفش‌هایشان را اشتباه بپشوند.

پس برای افزایش استقلال در کودکان بگذارید مشکلات را خودش حل کند. صبر کنید تا فرزندتان از شما کمک بخواهد یا راهنمایی کوچکی برای رساندن او به مرحله بعدی ارائه دهید.

ارائه وظایفی که کمی چالش‌برانگیز است، اما هنوز در محدوده کاری است که کودک می‌تواند با حمایت شما انجام دهد، به او کمک می‌کند تا یاد بگیرد که با ناامیدی کنار بیاید، مشکل را حل کند و از مواجه شدن با موقعیت‌های چالش‌برانگیز نترسد.

تلاش کودک را تشویق کنید

شما می‌توانید تصدیق کنید که چیزی سخت است و با ستایش به خاطر تلاش برای چیزهای جدید یا دشوار، به فرزندتان بگویید که به او افتخار می‌کنید. با این حال، مطمئن شوید که تلاش او را تحسین کنید نه نتیجه یا مهارت را. مثلا: “من به توافتخار می‌کنم که حتی زمانی که کار سخت شد به آن پایبند بودی” به جای اینکه “تو در بستن بند کفش‌هایت خیلی خوب هستی!”

کارهای مختلف از رنگ‌آمیزی گرفته تا ساختن پازل و کاردستی، فرصت‌هایی را برای کودکان فراهم می‌کند تا توجه خود را روی یک فعالیت محدود برای یک دوره زمانی معطوف کنند.

اظهار نظر و تعریف و تمجید از کار فرزندتان به او احساس موفقیت و عزت نفس می‌دهد و تمجید از تلاش فرزندتان به رشد خودباوری او کمک می‌کند.

وقتی فرزندتان را تشویق می‌کنید که به تلاش خود برای انجام کاری ادامه دهد، به او می‌گویید که به توانایی او در انجام آن کار اعتقاد دارید.

کودک در حال انجام بازی مستقل

بازی مستقل برای افزایش استقلال در کودکان

بازی مستقل و بدون ساختار برای پرورش خلاقیت، حل مسئله و افزایش استقلال در کودکان بسیار مهم است. با این حال، اکثر کودکان پیش دبستانی در طول زمان بازی بدون ساختار همچنان به مشارکت والدین نیاز دارند.

به کودک پیش دبستانی خود انواع مواد هنری مثل انواع لوازم طراحی و نقاشی، اسباب بازی های ساختنی مثل لگو، مکعب، پازل یا وسایل بازی خیالی را پیشنهاد دهید و به او اجازه دهید کاردستی یا بازی دلخواه خود را بسازد.

همچنین می‌توانید موادی را که اصلا اسباب بازی نیستند نیز بگنجانید. مواد قابل بازیافت مانند رول های دستمال کاغذی، قوطی های قهوه و جعبه های غلات را می‌توان به روش های بی‌پایان مورد استفاده قرار داد.

رول دستمال کاغذی می تواند تلسکوپ، لوله، ماشین، هواپیما، عصای جادویی باشد. جعبه غلات می‌تواند انباری برای حیوانات، بلوک ساختمانی یا سنگ پله باشد.

فرزند خود را مشاهده کنید و متوجه شوید که به چه چیزی جذب می‌شود. ممکن است یک کودک به ساخت و ساز علاقه داشته باشد، در حالی که کودک دیگر بخواهد با ماشین شارژی سرگرم شود.

از این مشاهدات برای هدایت و گسترش بازی آنها استفاده کنید. اگر به نظر می‌رسد گیر کرده یا گیج شده‌اند، می‌توانید راه‌حلی را پیشنهاد کنید یا در مورد اقدامات آنها نظر دهید و سپس آنها را تشویق کنید که خودشان دوباره تلاش کنند.

مشاهده و راهنمایی کنید اما مداخله نکنید

برای افزایش استقلال در کودکان در حین تماشای آنها در حال بازی، سعی کنید مداخله نکنید. شما ممکن است در مورد کاری که انجام می‌دهند نظر دهید و تلاش‌های آنها را تحسین کنید، اما کار را برای آنها انجام ندهید.

به عنوان مثال، اگر آنها قوطی‌ها را روی هم می‌چینند، می‌توانید نظر دهید: «وای. می‌بینم که داری قوطی‌ها را روی هم می‌چینی. داری برج بلندی درست می‌کنی.»

همانطور که کودک شما بیشتر بازی می‌کند، شما می‌توانید کمتر با او بازی کنید. شما می‌توانید پیشنهادات خود را ارائه دهید یا نحوه استفاده از مواد را به روش‌های مختلف مدل‌سازی کنید یا حتی چند متریال جدید را معرفی کنید.

این به گسترش بازی کمک می‌کند و با گذشت زمان، کودک شما می‌تواند برای مدت طولانی‌تری به تنهایی بازی کند.

کودک در حال کمک به کارهای خانه

شیوه بازخورد شفاهی برای افزایش استقلال در کودکان

علاوه بر ایجاد فرصت‌هایی برای افزایش استقلال در کودکان، مهم است به آنها بگویید که تلاش آنها، پشتکار آنها، شجاعت آنها، رشد آنها را می‌بینید.

با ارائه بازخورد شفاهی، به ویژگی‌هایی که می‌خواهید در فرزندتان پرورش دهید توجه مثبت می‌کنید و احتمال تکرار این رفتارها را افزایش می‌دهید.

موارد زیر، استراتژی‌هایی هستند که به افزایش رفتارهای مثبت در کودکان خردسال کمک می‌کنند:

تمجید کردن

رفتار مناسب فرزندتان را تحسین کنید. این به افزایش رفتار خاص مورد نظر شما کمک می‌کند و به تعامل گرم با فرزندتان یاری می‌رساند. به عنوان مثال، “تلاشت برای برای چیدن آن مکعب هاد عالی بود” یا، “من به تو افتخار می‌کنم که برای ساختن این پازل تمام تلاشت را می‌کنی.”

بازخورد مناسب

به کودکان بازخورد مناسبی بدهید. این کمک می‌کند تا به فرزندتان نشان دهید که به او گوش می‌دهید و منظورش را درک می‌کنید. به عنوان مثال، فرزند شما می‌گوید: “من یک برج ساختم.” و شما می‌گویید: “اوه چه جالب تو یک برج ساختی!”

رفتار و بازی مناسب را تقلید کنید.

تقلید از رفتار مناسب این به رفتار خوب پاداش می‌دهد و همکاری را ارتقا می‌بخشد. به عنوان مثال، هنگامی که فرزند شما برج می‌سازد، شما نیز برای خودتان شروع به چیدمان بلوک ها کنید.

رفتار مناسب فرزندتان را توصیف کنید.

توصیف رفتار مناسب فرزندتان آن را در کودک شما تقویت می‌کند و توجه او را به آن جلب می‌کند. مثلا ممکن است بگویید: “می‌بینم که رنگین کمانی کشیدی!” یا، “تو تلاش کردی و یک برج ساختی.”

مشتاق بودن

ابراز اشتیاق به کارهای مستقل کودکان باعث می‌شود که علاقه و انگیزه کودک به تکرار رفتارهای مشابه بیشتر شود. به عنوان مثال، می‌توانید از لحنی هیجان‌انگیز استفاده کنید، احساس و اشتیاق خود را در هنگام صحبت ابراز کنید و اغلب لبخند بزنید.

سخن آخر درباره افزایش استقلال در کودکان

در این مقاله از مجله تخصصی آریاکید به اهمیت افزایش استقلال کودکان پرداختیم. بر این قانون مهم در این زمینه تاکید کردیم که: هیچ کاری را که کودک خودش می‌‌تواند انجام دهد، برای او انجام ندهید.

سپس به معرفی راهکارهایی برای افزایش استقلال در کودکان پرداختیم. بیشتر این راهکارها به واگذاری کارها به کودکان متناسب با سن و توانایی آنان و تشویق آنها در این زمینه متمرکز بود.

به اهمیت بازی مستقل در افزایش استقلال در کودکان اشاره کردیم تا با فراهم کردن وسایل و اسباب بازی های مختلف، کودک را به بازی مستقل تشویق کنیم تا شاهد افزایش استقلال در او باشیم.

در نهایت به روش‌های تشویق کودکان برای کسب استقلال از طریق ارائه بازخورد شفاهی پرداختیم.

بازی ها و اسباب بازی های مناسب که کودک به تنهایی و به طور مستقل با آنها درگیر می‌شود، نقش مهمی در افزایش استقلال در کودکان دارد.